بسم الله الرحمن الرحيم
Latin urufatında oqumaq
Эй иман эткенлер, эй Аллахнынъ къуллары, шубесиз, назар – бу юрекке кирмеге энъ онемли къапу, энъ бош ве бол-сал бир ёл. Онынъ ичюн озь назарынъны къорчаламакъ – бу озь юрегинъни къорчаламакътыр. Ве терсине, озь назарынъда контроль джоймакъ – бу озь юрегинъни джоймакътыр, чюнки назар – бу шейтаннынъ окъларындан бир окътыр. Эгер инсан озь назарынынъ тизгинины бош йиберсе, озь назарына ясакъ ве гюнах шейлерге бакъмагъа изин берсе – демек озь юрегини телеф этеджектир, демек озь юрегине исля олмайджакъ ве дешетли зарар кетиреджектир. Аслында, гюнахнынъ ве къусурнынъ башы – бу назар. Биринджи назар, ондан сонъ фикир ве тюшюндже пейда ола, тюшюнджеден сонъ истек келе, истек азимкярлыкънен денъише, азимкярлыкъ исе инсаннынъ гюнахкъа ве писликке батмасынен бите.
Назар къорчалангъан киби, инсаннынъ юрегини, онынъ нефсини башкъа бир шей къорчалап оламай, инсанны бир шей догъуртып ве денъиштирип оламай. Озь назарларыны къорчалагъан инсанлар не къадар темиз олалар. Ве Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Озь къулларына мураджаат этеркен, Пейгъамберимизге ﷺ бойле буюра:
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ
«Му’мин эркеклерге, козьлерини (арамгъа) тикмемелерини, ырызларыны да къорчалавларыны сёйле. Чюнки бу, озьлери ичюн даа темиз бир давраныштыр. Шубесиз, Аллаh оларнынъ япаяткъанларындан хабердардыр».
وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ
«Му’мин къадынларгъа да сёйле: Козьлерини (арамгъа бакъмакътан) къорчаласынлар; намус ве иффетлерини къорчаласынлар».
(«ан-Нур», 24:30-31)
Убада ибн ас-Самит (Аллах ондан разы олсун) ривает эте, Пейгъамберимиз ﷺ деди:
اضمَنوا لي ستًّا من أنفسِكم أضمن لَكمُ الجنَّةَ: اصدُقوا إذا حدَّثتم، وأَوفوا إذا وعدتُم، وأدُّوا إذا اؤتمِنتُم، واحفَظوا فروجَكم، وغضُّوا أبصارَكم، وَكفُّوا أيديَكم
«Озюнъизден манъа алты шейни кефалет этинъиз, ве мен сизге Дженнетни кефалет этерим: лаф эткенде, ялан айтманъыз; сёз берген сонъ, сёзюнъизнъи ерине кетиринъиз; сизге эманет этильген шейни къорчаланъыз; джынсий вуджудларынъызны къорчаланъыз; назарларынъызны ясакътан сакъланъыз; гюнах япмакътан къолларынъызны тутып къалдырынъыз».
Бу хадис «ас- Сахиха» топлумында ривает этильген, (1470)
Ривает этиле, бир заман Пейгъамберимиз ﷺ сахабелерине мураджаат этеркен бойле деди:
إياكم والجلوسَ بالطرقاتِ
«Ёл кенарларында отурмакътан сакъынынъыз».
Сахих Эбу Давуд, (4815)
Яни инсанлар юрген ерлерде отурмакътан сыкъынынъыз. Сахабелер дедилер: «Эй Аллахнынъ эльчиси, биз ондан сакъынып оламамыз, чюнки биз анда онемли лафлар ичюн топлашамыз».
О заман Пейгъамберимиз ﷺ деди:
فَإذَا أبَيْتُمْ إلاَّ المَجْلِسَ، فَأَعْطُوا الطَّريقَ حَقَّهُ
«Эгер ёл кенарында отурмагъа истесенъиз, ёлнынъ акъкъыны ерине кетиринъиз».
Сахабелер сорадылар: «Эй Аллахнынъ эльчиси, ёлнынъ акъкъы неде?»
О ﷺ деди:
غَضُّ البَصَرِ
«Назар къорчаламакъта».
Яни, эгер бир кимсе кечсе я да апайлар кечсе, бакъылмасы ясакъ олгъан кимсе кечсе назар къорчаланмакъ керектир.
وَكَفُّ الأَذَى، وَرَدُّ السَّلامِ، وَالأمْرُ بِالمَعْرُوفِ، والنَّهيُ عن المُنْكَرِ
«Инсанларгъа зарар кетирмекни ред этмек, кечкенлернинъ селямына джевап бермек, хайыргъа давет этмек ве ясакъ олгъан шейлерден сакъындырмакъ».
аль-Бухари (6229), Муслим (2121)
Эй Аллахнынъ къуллары, пек чокъ хадислерде бизлерге назарларымызны къорчаламакъ ве ясакъ шейлерге бакъмамакъ эмир этиле.
Бу васиет бугуньки куньлерде пек актуаль олды. Бугунь эр тарафлама о къадар зулум ве бозукълыкъ олгъанда, инсанны гюнах истеклер эр тарафлама басмакъта, энъ онемлиси бу уджум этме земаневий усуллар тарафында булунмакъта: спутник каналлар, интернет тарафындан, джебимизде олгъан телефонлар, — булар эписи неге себеп ола? Инсаннынъ ясакъ шейлер пек сыкъ бакъмасына себеп ола. Инсанларгъа токътамаздан ясакъ ве гюнах олгъан суретлер ташлайлар. Эгер инсан озь назарына изин берсе ве бу суретлерге бакъса, олар онынъ къальбини бозаджакълар. Онынъ ичюн, эй Аллахнынъ къуллары, биз не къадар чокъ бири биримизге хатырламакъта, назарымызны къорчаламакъта мухтаджмыз.
Кёргемли алим, имам ибн аль-Къайим (Аллахнынъ рахметинде олсун) озь китабында бу меселени ачыкълады, назар ясакъ шейлерден узакъ олса насыл файда оладжагъыны бизге хабер этти. Келинъиз бу файдаларны бизде ачыкълайыкъ, ве мен сизлерге он шей акъкъында айтаджам.
Эгер Аллах ризасы ичюн ясакъ шейге бакъмакътан озюнъизни тутсанъыз — бу он шей саиби олурсынъыз.
Биринджи ве пек онемли файда – не заман сен ясакътан назарынъны чевирсен, сен Юдже Аллахнынъ эмирине бойсунасынъ. Юдже Аллахнынъ эмирлерине бойсунмакъ – бу эм бу дюньяда эм де ахиретте бахытлы олмакътыр. Инсан ичюн Аллахнынъ ясакъларындан узакълашмакътан, Аллахнынъ эмирлерини ерине кетирмектен даа файдалы шей ёкътыр. Эгер ким де ким бу дюнья да эм де ахиретте бахт къазанды исе, бу тек Юдже Раббисине бойсунгъан себебиндендир. Демек бу биринджи файда.
Экинджи файда, эй Аллахнынъ къуллары: эгер сен ясакътан назарынъны къорчаласанъ, бу шейтаннынъ зеэрли окълары санъа къаршы тесир этип оламай.
Учюнджи файда, эй Аллахнынъ къуллары: эгер сен ясакътан назарынъны къорчаласанъ, Раббинънен къонушма дадыны дуярсынъ, бу юрегинъни Юдже Аллахнен багъламагъа ярдым этеджек. Ве терсине, эгер озь назарынъны саипсыз къалдырсанъ ве ясакъ шейлерге бакъсанъ, бу сенинъ юрегинъни парчайладж, сенинъ дикъкъатынъны ве юрегинъни Юдже Аллахкъа ынтылмасыны джайратаджакъ. Бу сени ве юрегинъни Раббинъден узакълаштырыр. Онынъ ичюн къальбинъе харамгъа бакъмакътан даа зияде зарар ёкъ. Харамгъа бакъмакъ себебинден инсаннен Раббиси арасында эжнебилик пейда ола, сен Раббинъден узакълашасынъ.
Дёртюнджи файда, эгер сен ясакътан назарынъны къорчаласанъ, бу сенинъ кальбинъни къавилештиреджек ве онъа къуванч кирсетеджек. Бу кучь ве къуванчтыр. Эгер исе олмайджакъ шейлерге бакъсанъ, нетиджеде заифлик ве къасевет оладжакъ.
Бешинджи файда, эй Аллахнынъ къуллары: ясакъ шейлерге бакъмагъан кимсенинъ юрегине Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) нур толдура, ве терсине ясакъ шейге бакъкъан кимсенинъ юрегинде къаранлыкъ ола. Онынъ ичюн Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Озь китабында бойле буюра:
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ
«Му’минлерге сёйле, назарларыны къорчаласынлар».
(«ан-Нур», 24:30)
Бу аетнинъ изинден Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бойле буюра:
اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ
«Аллаh – коклернинъ ве ернинъ нурыдыр. Онынъ нурынынъ темсили, ичинде лампа булунгъан бир къандиллик кибидир».
(«ан-Нур», 24:35)
Яни Аллахнынъ эмирлерине бойсунгъан инсаннынъ юрегинде нур пейда ола. Эгер сенинъ юрегинъни Аллахнынъ нуры ярыкълатса, бу юрекке хайыр ве гузелликлер ынтылыр. Сенинъ юрегинъе хайырлыкълар топлум ве векиллер олып келелер.
Ве терсине, эгер сенинъ юрегинъ къаранлыкъа батса не ола? Терсине бутюн яманлыкъ ве зулум сенинъ юрегинъе келе: тюрлю янълыш фикирлер, диний янъылыкълар, ярамай истеклерге авеслик, догъру ёлны ташламакъ, санъа бахт кетиреджек шейлерге нефрет. Инсаннынъ юрегине къаранлыкъ кельсе, о ярамай вазиетте къала.
Эгер юрегинъде нур олса, бу нур о ярамайлыкъларнынъ таркъалмасына себеп ола. Эгер инсаннынъ юрегинде нур азлашып башласа, о санки кёр киби ола. О сокъур ола ве бу къаранлыъ ичинде быралкъыланып юре ве бир шей корьмей.
Девамында, эй Аллахнынъ къуллары, алтынджы ве онемли файда, эгер инсан озь назарыны къорчаласа, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) онъа басирет ве ферасет бере. Бу не демек? Бу демек, сен яхшылыкъны ярамйлыкътан, яландан феркъ этип оласынъ, садыкъ инсанны яланджы инсандан феркъ этесинъ. Бунъа ферасет дейлер. Шуджа’ аль-Кирмани адлы садыкъ бир инсан олгъан, о бойле сёзлер айты: «Ким де ким Пейгъамберимизни ﷺ суннетине уйып озюни тыштан яраштырса ве озюни контроль япмакънен ве назарыны къорчаламакънен , озь нефсини янълыш фикирлерден тутмакънен, элял ашамакънен озюни ичинден яраштырса, бойле инсаннынъ ферасети хатасыз олур». Яни бойле инсан хатасыз ферасет саиби ола. Ве айтыла ки, бу инсан, Шуджа’ аль-Кирмани хатасыз ферасет саиби олгъан. Чюнки Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) инсаннынъ япкъан амели ичюн амели киби мукяфатландыра. Бу къаидедир – амель мукяфаткъа бензер (аль-джаза-у мин джинсиль-`амаль). Ве эгер инсан бир шейни Аллах ризасы ичюн къалдырса, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) онъа эр даим даа хайырлысыны насиб эте. Бу Аллахнынъ къаидесидир. Онынъ ичюн, эгер сен озь назарынъны къорчаласанъ, козьлеринъе ясакъ шейлерге бакъмагъа изин бермесенъ, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) сенинъ ичинъдеки назарынъа, сенинъ къальбинъни назарына сербестлик бере. О заман сенинъ ичюн бильгиге, Аллахны танымагъа, имангъа кенъ къапулары ачыла ве юрегинъде ферасет пейда ола.
Ким исе терсине давранса, онъа эр бир шей терсине ола. Онынъ ичюн Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Лют пейгъабернинъ миллети акъкъында бойле буюра:
لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِي سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ
«Аятнынъ акъкъы ичюн олар саргъошлыкълары ичинде боджалай эдилер».
(«Хиджр», 15:72)
Бакъынъыз, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) оларны ненен тарифлей? Олар сокъурлар, яни оларда ич незарет ёкъ, къальб незарети ёкъ, олар саргъошлар, оларнынъ фикирлери бозукъ, оларнынъ кальблери саргъош.
Единджи файда, эй Аллахнынъ къуллары: эгер озь назарынъны къорчаласанъ, бу сенинъ юрегинъе джесарет, кучь ве къувет береджек. Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) иман эткен кимсени ненен имае эте? Инсанда къатты далиль пейда ола, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) онъа далиль кучю насиб эте, онынъ юрегини джесаретли япа. Юдже Аллахкъа (Субханаху ва Та’алягъа) бойсунгъан ве иман эткен инсан – бу джесаретли инсандыр. Онынъ ичюн шейтан бойле инсандан къоркъа, онынъ ичюн айтылгъан, эгер инсан озь нефсине, ясакъ истеклерине къаршы чыкъса, шейтан онынъ саясындан биле къоркъа ве ондан къачмакъта. Аллах Буюктир!
Ве терсине, эгер инсан озь арзуларыны, гюнах истеклерини излесе не ола? Бойле инсан алчакъ ве сефиль ола. Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Онынъ сёзюнден чыкъкъан себебинден джезалай, онынъ нефси мискин, алчакъ ве сефиль, заиф ола.
Секизинджи, эй Аллахнынъ къулу, эгер сен назарынъны къорчаласанъ насыл файда саиби оладжанъ. Эгер сен озь назарынъны къорчаласанъ, бойледже сен шейтаннынъ огюнде сенинъ юрегинъе киреджек къапуны къапатаджанъ, чюнки шейтан инсаннынъ юрегине къайдан кире? Энъ эсасы назардан кире, о юрекке бош одагъа ава киргенден тез кире. Шейтан не япа? Инсан харамгъа бакъты, шейтан онынъ фикиринде корьген шекильни ресим япа. Тек ресим япмакънен токътамай, шейтан оны даа гюзеллештире, сонъ исе бу шекиль сенинъ юрегинъде къала, сонъ исе бу шекиль юрегинде путкъа чевириле. Ве бу пут инсаннынъ юрегинде тура, ве бу пут огюнде юрек итаат иле тура я да юрек бу пут этрафында айлана. Сонъ исе шейтан бунъа да разы олмадан инсанны ишандыра, инсаннынъ юрегине бош арзулар ве истеклер къоя. О не япа? О юрегинънинъ тюбюнде авес атеши якъа, сонъ исе бу атешке гюнах одунлары ве тюрлю гюнах фикирлери ташлап башлай. Эгер назар олмаса эди шейтан буларны эписини насыл этип япар эди? Сону атеш оладжакъ бу назар олмаса эди. О атшнен къыршавлана, ве юрек санки атеш устюне асылгъан ве пиширильген бир къозу киби ола, онынъ этрафы атеш.
Сиз тюшюнджеге далдынъыз я да ёкъ, назарларыны къорчаламагъан, харамгъа бакъмагъа авес олгъан, зина япмагъа авес олгъан кимселер ичюн олюмнен Махшер куню арасында олгъан барзахта насыл джеза азырлангъан?
Пейгъамберимиз ﷺ бизлерге буны хабер этти, бу инсанларнынъ насыл азаплангъанларыны Пейгъамберимиз ﷺ озь козьлеринен корьди. Олар фырын ичинде булуналар, онынъ ичинде атеш алевленип яна, оларнынъ рухлары онынъ ичинде чыкъмагъа тырышалар амма чыкъып оламайлар. Ве бу Махшер кунюне къадар девам этеджек, оларнынъ вуджудлары тиритильмегене къадар девам этеджек.
Докъузынджы файда, эй Аллахнынъ къулу, эгер сен озь назарынъны къорчаласанъ, онемли дегиль бу сокъакътамы, телефон я да компьютер ичиндеми, не ерде олса олсун, назар къорчалагъынынъны нетиджеси не оладжакъ? Бу сенинъ юрегинъни файда кетирген шейлерге, гюзель фикирлерге итаф этмеге имкян береджек. Бу юрегинъни файдалы фикирлернен ограшмагъа бошата. Ве терсине, эгер инсан озь назарына сербестлик берсе, о заман не ола? Юрекнинъ унерлери бозула, олар телеф этиле ве джоюла. Юрек эксикликке бата, арзу ве исткелерни излеп башлай, Аллахны анъмакъта гъамсыз ола. Бу пек онемлидир. Ясакъ бакъышлар себебинден сенинъ юрегинъ файдалы шейлернен огърашмагъа мешгъуль ола. Онынъ ичюн Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бойле дей:
وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا
«Къальбини бизни анъувдан гъафиль къылдыгъымыз, фена арзуларына уйгъан ве иши-гуджю адден ашув олгъан кимсеге боюн эгме».
(«аль-Кахф», 18:28)
Ве сонунда, онунджы файда, эй Аллахнынъ къулу, биль ки козьнен юрек арасында пек сыкъ багъ бардыр. Демек бирининъ алы экинджисине кече. Демек, эгер сенинъ назарынъ тертипте олмаса, бу сенинъ юрегинъе тесир этеджек, назарынъны яманлыгъы юрекке тесир эте, сонъ исе юректе яман олып башлай. Ве терсине, эгер юрек яман олса, инсан ясакъкъа бакъып башлай.
Адилликте айни ойле: эгер инсаннынъ назары адиль олса, бу онынъ юрегини адиль олмасына тесир эте. Ве юрекнинъ адиллиги назаргъа тесир эте. Не ичюн? Чюнки бозукъ назарлар сенинъ юрегинъни чёплюкке чевирер, оны чёплюк япар, бутюн пислик анда олур. Кир, леке, чёплюк – булар эписи сенинъ юрегинъде оладжакъ. Сонъ исе бойле юрек ичинде Юдже Аллахкъа къаршы севги, Юдже Аллахкъа ынтылмакъ, Онъа мураджаат этмек, Юдже Аллахнен якъынлашмакътан къуванмакъ яшап оламаз. Бу шейлер сенинъ юрегинъде яшап оламаз. Ве юрегинъде терсине олгъан шейлер яшайджакъ.
Эй Аллахнынъ къуллары бу назарынъызны къорчалагъанынъыз себебинден олгъан буюк нетиджелер. Онынъ ичюн эр бир иман эткен акъай ве апай киши бу буюк нетиджелер акъкъында тюшюнмек кереклер, озь назарларыны къорчаламагъа тырышмакъ кереклер, юреклерини къорчаламакъ ичюн, озь динини тюрлю белялардан къорчаламакъ ичюн озь козьлерини къорчаламагъа тырышмакъ кереклер. Бу беляларнынъ сайысы пек чокъ ве оларнынъ эсабы ёкъ. Аллах бизни къорчаласын!
Онынъ ичюн келинъиз Юдже Аллахтан къоркъайыкъ, озь назарларымызны къорчалайыкъ. Ве билинъиз, эй иман эткенлер, инсанны ярамай шейлерге бакъаджагъыны токътатаджакъ шей – бу Аллахнынъ незаретидир.
أَلَمْ يَعْلَم بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى
«Аллаhнынъ, (япкъанларыны) корьгенини бильмезми».
(«аль-Алякъ», 96:14)
Аллах тарафындан эр заман незарет этмек – бу сени давет этмеге ве озюнъни ясакъ олгъан шейлер тутмагъа, Аллахнынъ сёзюнден чыкъмамагъа етерли олгъан бир фактордыр. Эгер инсан бир кимсе олмагъан ерде къалса, оны бир кимсе корьмей деп тюшюнсе, унутмасын ки оны алемлернинъ Раббиси, инсанларнынъ Раббиси коре, Аллахтан утансын, Юдже Раббисинден къоркъсын.
Юдже Аллахкъа ялварамыз, бизим къальблеримизни такъванен ве Онынъ огюнде ачыкъ ве гизли къркъунен толдурсын.
••❁⚜️❁••❀🔹❀••❁⚜️❁••❀🔹❀••❁⚜️❁••❀🔹❀••❁⚜️❁••❀🔹❀••❁⚜️❁••
بسم الله الرحمن الرحيم
Öz nazarlarıñıznı qorçalañız
Ey iman etkenler, ey Allahnıñ qulları, şübesiz, nazar – bu yürekke kirmege eñ önemli qapu, eñ boş ve bol-sal bir yol. Onıñ içün öz nazarıñnı qorçalamaq – bu öz yüregiñni qorçalamaqtır. Ve tersine, öz nazarıñda kontrol coymaq – bu öz yüregiñni coymaqtır, çünki nazar – bu şeytannıñ oqlarından bir oqtır. Eger insan öz nazarınıñ tizgininı boş yiberse, öz nazarına yasaq ve günah şeylerge baqmağa izin berse – demek öz yüregini telef etecektir, demek öz yüregine islâ olmaycaq ve deşetli zarar ketirecektir. Aslında, günahnıñ ve qusurnıñ başı – bu nazar. Birinci nazar, ondan soñ fikir ve tüşünce peyda ola, tüşünceden soñ istek kele, istek azimkârlıqnen deñişe, azimkârlıq ise insannıñ günahqa ve pislikke batmasınen bite.
Nazar qorçalanğan kibi, insannıñ yüregini, onıñ nefsini başqa bir şey qorçalap olamay, insannı bir şey doğurtıp ve deñiştirip olamay. Öz nazarlarını qorçalağan insanlar ne qadar temiz olalar. Ve Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Öz qullarına muracaat eterken, Peyğamberimizge ﷺ böyle buyura:
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ
«Mu’min erkeklerge, közlerini (aramğa) tikmemelerini, ırızlarını da qorçalavlarını söyle. Çünki bu, özleri içün daa temiz bir davranıştır. Şübesiz, Allah olarnıñ yapayatqanlarından haberdardır».
وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ
«Mu’min qadınlarğa da söyle: Közlerini (aramğa baqmaqtan) qorçalasınlar; namus ve iffetlerini qorçalasınlar».
(«an-Nur», 24:30-31)
Ubada ibn as-Samit (Allah ondan razı olsun) rivayet ete, Peyğamberimiz ﷺ dedi:
اضمَنوا لي ستًّا من أنفسِكم أضمن لَكمُ الجنَّةَ: اصدُقوا إذا حدَّثتم، وأَوفوا إذا وعدتُم، وأدُّوا إذا اؤتمِنتُم، واحفَظوا فروجَكم، وغضُّوا أبصارَكم، وَكفُّوا أيديَكم
«Özüñizden maña altı şeyni kefalet etiñiz, ve men sizge Cennetni kefalet eterim: laf etkende, yalan aytmañız; söz bergen soñ, sözüñizñi yerine ketiriñiz; sizge emanet etilgen şeyni qorçalañız; cınsiy vucudlarıñıznı qorçalañız; nazarlarıñıznı yasaqtan saqlañız; günah yapmaqtan qollarıñıznı tutıp qaldırıñız».
Bu hadis «as- Sahiha» toplumında rivayet etilgen, (1470)
Rivayet etile, bir zaman Peyğamberimiz ﷺ sahabelerine muracaat eterken böyle dedi:
إياكم والجلوسَ بالطرقاتِ
«Yol kenarlarında oturmaqtan saqınıñız».
Sahih Ebu Davud, (4815)
Yani insanlar yürgen yerlerde oturmaqtan sıqınıñız. Sahabeler dediler: «Ey Allahnıñ elçisi, biz ondan saqınıp olamamız, çünki biz anda önemli laflar içün toplaşamız».
O zaman Peyğamberimiz ﷺ dedi:
فَإذَا أبَيْتُمْ إلاَّ المَجْلِسَ، فَأَعْطُوا الطَّريقَ حَقَّهُ
«Eger yol kenarında oturmağa isteseñiz, yolnıñ aqqını yerine ketiriñiz».
Sahabeler soradılar: «Ey Allahnıñ elçisi, yolnıñ aqqı nede?»
O ﷺ dedi:
غَضُّ البَصَرِ
«Nazar qorçalamaqta».
Yani, eger bir kimse keçse ya da apaylar keçse, baqılması yasaq olğan kimse keçse nazar qorçalanmaq kerektir.
وَكَفُّ الأَذَى، وَرَدُّ السَّلامِ، وَالأمْرُ بِالمَعْرُوفِ، والنَّهيُ عن المُنْكَرِ
«İnsanlarğa zarar ketirmekni red etmek, keçkenlerniñ selâmına cevap bermek, hayırğa davet etmek ve yasaq olğan şeylerden saqındırmaq».
al-Buhari (6229), Müslim (2121)
Ey Allahnıñ qulları, pek çoq hadislerde bizlerge nazarlarımıznı qorçalamaq ve yasaq şeylerge baqmamaq emir etile.
Bu vasiyet bugünki künlerde pek aktual oldı. Bugün er taraflama o qadar zulum ve bozuqlıq olğanda, insannı günah istekler er taraflama basmaqta, eñ önemlisi bu ucum etme zemaneviy usullar tarafında bulunmaqta: sputnik kanallar, internet tarafından, cebimizde olğan telefonlar, — bular episi nege sebep ola? İnsannıñ yasaq şeyler pek sıq baqmasına sebep ola. İnsanlarğa toqtamazdan yasaq ve günah olğan süretler taşlaylar. Eger insan öz nazarına izin berse ve bu süretlerge baqsa, olar onıñ qalbini bozacaqlar. Onıñ içün, ey Allahnıñ qulları, biz ne qadar çoq biri birimizge hatırlamaqta, nazarımıznı qorçalamaqta muhtacmız.
Körgemli alim, imam ibn al-Qayim (Allahnıñ rahmetinde olsun) öz kitabında bu meseleni açıqladı, nazar yasaq şeylerden uzaq olsa nasıl fayda olacağını bizge haber etti. Keliñiz bu faydalarnı bizde açıqlayıq, ve men sizlerge on şey aqqında aytacam.
Eger Allah rizası içün yasaq şeyge baqmaqtan özüñizni tutsañız — bu on şey saibi olursıñız.
Birinci ve pek önemli fayda – ne zaman sen yasaqtan nazarıñnı çevirsen, sen Yüce Allahnıñ emirine boysunasıñ. Yüce Allahnıñ emirlerine boysunmaq – bu em bu dünyada em de ahirette bahıtlı olmaqtır. İnsan içün Allahnıñ yasaqlarından uzaqlaşmaqtan, Allahnıñ emirlerini yerine ketirmekten daa faydalı şey yoqtır. Eger kim de kim bu dünya da em de ahirette baht qazandı ise, bu tek Yüce Rabbisine boysunğan sebebindendir. Demek bu birinci fayda.
Ekinci fayda, ey Allahnıñ qulları: eger sen yasaqtan nazarıñnı qorçalasañ, bu şeytannıñ zeerli oqları saña qarşı tesir etip olamay.
Üçünci fayda, ey Allahnıñ qulları: eger sen yasaqtan nazarıñnı qorçalasañ, Rabbiñnen qonuşma dadını duyarsıñ, bu yüregiñni Yüce Allahnen bağlamağa yardım etecek. Ve tersine, eger öz nazarıñnı saipsız qaldırsañ ve yasaq şeylerge baqsañ, bu seniñ yüregiñni parçaylac, seniñ diqqatıñnı ve yüregiñni Yüce Allahqa ıntılmasını cayratacaq. Bu seni ve yüregiñni Rabbiñden uzaqlaştırır. Onıñ içün qalbiñe haramğa baqmaqtan daa ziyade zarar yoq. Haramğa baqmaq sebebinden insannen Rabbisi arasında ejnebilik peyda ola, sen Rabbiñden uzaqlaşasıñ.
Dörtünci fayda, eger sen yasaqtan nazarıñnı qorçalasañ, bu seniñ kalbiñni qavileştirecek ve oña quvanç kirsetecek. Bu küç ve quvançtır. Eger ise olmaycaq şeylerge baqsañ, neticede zaiflik ve qasevet olacaq.
Beşinci fayda, ey Allahnıñ qulları: yasaq şeylerge baqmağan kimseniñ yüregine Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) nur toldura, ve tersine yasaq şeyge baqqan kimseniñ yüreginde qaranlıq ola. Onıñ içün Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Öz kitabında böyle buyura:
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ
«Mu’minlerge söyle, nazarlarını qorçalasınlar».
(«an-Nur», 24:30)
Bu ayetniñ izinden Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) böyle buyura:
اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ
«Allah – köklerniñ ve yerniñ nurıdır. Onıñ nurınıñ temsili, içinde lampa bulunğan bir qandillik kibidir».
(«an-Nur», 24:35)
Yani Allahnıñ emirlerine boysunğan insannıñ yüreginde nur peyda ola. Eger seniñ yüregiñni Allahnıñ nurı yarıqlatsa, bu yürekke hayır ve güzellikler ıntılır. Seniñ yüregiñe hayırlıqlar toplum ve vekiller olıp keleler.
Ve tersine, eger seniñ yüregiñ qaranlıqa batsa ne ola? Tersine bütün yamanlıq ve zulum seniñ yüregiñe kele: türlü yañlış fikirler, diniy yañılıqlar, yaramay isteklerge aveslik, doğru yolnı taşlamaq, saña baht ketirecek şeylerge nefret. İnsannıñ yüregine qaranlıq kelse, o yaramay vaziyette qala.
Eger yüregiñde nur olsa, bu nur o yaramaylıqlarnıñ tarqalmasına sebep ola. Eger insannıñ yüreginde nur azlaşıp başlasa, o sanki kör kibi ola. O soqur ola ve bu qaranlı içinde bıralqılanıp yüre ve bir şey körmey.
Devamında, ey Allahnıñ qulları, altıncı ve önemli fayda, eger insan öz nazarını qorçalasa, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) oña basiret ve feraset bere. Bu ne demek? Bu demek, sen yahşılıqnı yaramylıqtan, yalandan ferq etip olasıñ, sadıq insannı yalancı insandan ferq etesiñ. Buña feraset deyler. Şuca’ al-Kirmani adlı sadıq bir insan olğan, o böyle sözler aytı: «Kim de kim Peyğamberimizni ﷺ sunnetine uyıp özüni tıştan yaraştırsa ve özüni kontrol yapmaqnen ve nazarını qorçalamaqnen , öz nefsini yañlış fikirlerden tutmaqnen, elâl aşamaqnen özüni içinden yaraştırsa, böyle insannıñ feraseti hatasız olur». Yani böyle insan hatasız feraset saibi ola. Ve aytıla ki, bu insan, Şuca’ al-Kirmani hatasız feraset saibi olğan. Çünki Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) insannıñ yapqan ameli içün ameli kibi mukâfatlandıra. Bu qaidedir – amel mukâfatqa benzer (al-caza-u min cinsil-`amal). Ve eger insan bir şeyni Allah rizası içün qaldırsa, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) oña er daim daa hayırlısını nasib ete. Bu Allahnıñ qaidesidir. Onıñ içün, eger sen öz nazarıñnı qorçalasañ, közleriñe yasaq şeylerge baqmağa izin bermeseñ, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) seniñ içiñdeki nazarıña, seniñ qalbiñni nazarına serbestlik bere. O zaman seniñ içün bilgige, Allahnı tanımağa, imanğa keñ qapuları açıla ve yüregiñde feraset peyda ola.
Kim ise tersine davransa, oña er bir şey tersine ola. Onıñ içün Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Lüt peyğaberniñ milleti aqqında böyle buyura:
لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِي سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ
«Ayatnıñ aqqı içün olar sarğoşlıqları içinde bocalay ediler».
(«Hicr», 15:72)
Baqıñız, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) olarnı nenen tarifley? Olar soqurlar, yani olarda iç nezaret yoq, qalb nezareti yoq, olar sarğoşlar, olarnıñ fikirleri bozuq, olarnıñ kalbleri sarğoş.
Yedinci fayda, ey Allahnıñ qulları: eger öz nazarıñnı qorçalasañ, bu seniñ yüregiñe cesaret, küç ve quvet berecek. Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) iman etken kimseni nenen imaye ete? İnsanda qattı dalil peyda ola, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) oña dalil küçü nasib ete, onıñ yüregini cesaretli yapa. Yüce Allahqa (Subhanahu va Ta’alâğa) boysunğan ve iman etken insan – bu cesaretli insandır. Onıñ içün şeytan böyle insandan qorqa, onıñ içün aytılğan, eger insan öz nefsine, yasaq isteklerine qarşı çıqsa, şeytan onıñ sayasından bile qorqa ve ondan qaçmaqta. Allah Büyüktir!
Ve tersine, eger insan öz arzularını, günah isteklerini izlese ne ola? Böyle insan alçaq ve sefil ola. Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Onıñ sözünden çıqqan sebebinden cezalay, onıñ nefsi miskin, alçaq ve sefil, zaif ola.
Sekizinci, ey Allahnıñ qulu, eger sen nazarıñnı qorçalasañ nasıl fayda saibi olacañ. Eger sen öz nazarıñnı qorçalasañ, böylece sen şeytannıñ ögünde seniñ yüregiñe kirecek qapunı qapatacañ, çünki şeytan insannıñ yüregine qaydan kire? Eñ esası nazardan kire, o yürekke boş odağa ava kirgenden tez kire. Şeytan ne yapa? İnsan haramğa baqtı, şeytan onıñ fikirinde körgen şekilni resim yapa. Tek resim yapmaqnen toqtamay, şeytan onı daa güzelleştire, soñ ise bu şekil seniñ yüregiñde qala, soñ ise bu şekil yüreginde putqa çevirile. Ve bu put insannıñ yüreginde tura, ve bu put ögünde yürek itaat ile tura ya da yürek bu put etrafında aylana. Soñ ise şeytan buña da razı olmadan insannı işandıra, insannıñ yüregine boş arzular ve istekler qoya. O ne yapa? O yüregiñniñ tübünde aves ateşi yaqa, soñ ise bu ateşke günah odunları ve türlü günah fikirleri taşlap başlay. Eger nazar olmasa edi şeytan bularnı episini nasıl etip yapar edi? Sonu ateş olacaq bu nazar olmasa edi. O atşnen qırşavlana, ve yürek sanki ateş üstüne asılğan ve pişirilgen bir qozu kibi ola, onıñ etrafı ateş.
Siz tüşüncege daldıñız ya da yoq, nazarlarını qorçalamağan, haramğa baqmağa aves olğan, zina yapmağa aves olğan kimseler içün ölümnen Mahşer künü arasında olğan barzahta nasıl ceza azırlanğan?
Peyğamberimiz ﷺ bizlerge bunı haber etti, bu insanlarnıñ nasıl azaplanğanlarını Peyğamberimiz ﷺ öz közlerinen kördi. Olar fırın içinde bulunalar, onıñ içinde ateş alevlenip yana, olarnıñ ruhları onıñ içinde çıqmağa tırışalar amma çıqıp olamaylar. Ve bu Mahşer kününe qadar devam etecek, olarnıñ vucudları tiritilmegene qadar devam etecek.
Doquzıncı fayda, ey Allahnıñ qulu, eger sen öz nazarıñnı qorçalasañ, önemli degil bu soqaqtamı, telefon ya da kompyüter içindemi, ne yerde olsa olsun, nazar qorçalağınıñnı neticesi ne olacaq? Bu seniñ yüregiñni fayda ketirgen şeylerge, güzel fikirlerge itaf etmege imkân berecek. Bu yüregiñni faydalı fikirlernen ögraşmağa boşata. Ve tersine, eger insan öz nazarına serbestlik berse, o zaman ne ola? Yürekniñ ünerleri bozula, olar telef etile ve coyula. Yürek eksiklikke bata, arzu ve istkelerni izlep başlay, Allahnı añmaqta ğamsız ola. Bu pek önemlidir. Yasaq baqışlar sebebinden seniñ yüregiñ faydalı şeylernen oğraşmağa meşğul ola. Onıñ içün Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) böyle dey:
وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا
«Qalbini bizni añuvdan ğafil qıldığımız, fena arzularına uyğan ve işi-gücü adden aşuv olğan kimsege boyun egme».
(«al-Kahf», 18:28)
Ve sonunda, onuncı fayda, ey Allahnıñ qulu, bil ki köznen yürek arasında pek sıq bağ bardır. Demek biriniñ alı ekincisine keçe. Demek, eger seniñ nazarıñ tertipte olmasa, bu seniñ yüregiñe tesir etecek, nazarıñnı yamanlığı yürekke tesir ete, soñ ise yürekte yaman olıp başlay. Ve tersine, eger yürek yaman olsa, insan yasaqqa baqıp başlay.
Adillikte ayni öyle: eger insannıñ nazarı adil olsa, bu onıñ yüregini adil olmasına tesir ete. Ve yürekniñ adilligi nazarğa tesir ete. Ne içün? Çünki bozuq nazarlar seniñ yüregiñni çöplükke çevirer, onı çöplük yapar, bütün pislik anda olur. Kir, leke, çöplük – bular episi seniñ yüregiñde olacaq. Soñ ise böyle yürek içinde Yüce Allahqa qarşı sevgi, Yüce Allahqa ıntılmaq, Oña muracaat etmek, Yüce Allahnen yaqınlaşmaqtan quvanmaq yaşap olamaz. Bu şeyler seniñ yüregiñde yaşap olamaz. Ve yüregiñde tersine olğan şeyler yaşaycaq.
Ey Allahnıñ qulları bu nazarıñıznı qorçalağanıñız sebebinden olğan büyük neticeler. Onıñ içün er bir iman etken aqay ve apay kişi bu büyük neticeler aqqında tüşünmek kerekler, öz nazarlarını qorçalamağa tırışmaq kerekler, yüreklerini qorçalamaq içün, öz dinini türlü belâlardan qorçalamaq içün öz közlerini qorçalamağa tırışmaq kerekler. Bu belâlarnıñ sayısı pek çoq ve olarnıñ esabı yoq. Allah bizni qorçalasın!
Onıñ içün keliñiz Yüce Allahtan qorqayıq, öz nazarlarımıznı qorçalayıq. Ve biliñiz, ey iman etkenler, insannı yaramay şeylerge baqacağını toqtatacaq şey – bu Allahnıñ nezaretidir.
أَلَمْ يَعْلَم بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى
«Allahnıñ, (yapqanlarını) körgenini bilmezmi».
(«al-Alâq», 96:14)
Allah tarafından er zaman nezaret etmek – bu seni davet etmege ve özüñni yasaq olğan şeyler tutmağa, Allahnıñ sözünden çıqmamağa yeterli olğan bir faktordır. Eger insan bir kimse olmağan yerde qalsa, onı bir kimse körmey dep tüşünse, unutmasın ki onı alemlerniñ Rabbisi, insanlarnıñ Rabbisi köre, Allahtan utansın, Yüce Rabbisinden qorqsın.
Yüce Allahqa yalvaramız, bizim qalblerimizni taqvanen ve Onıñ ögünde açıq ve gizli qrqunen toldursın.
Тазе тефсирлер