بسم الله الرحمن الرحيم
Latin urufatında oqumaq
Эй Аллахнынъ къуллары! Мубарек Рамазан айы кечип кетти – бу Юдже Аллахкъа ибадет япмакъ ве таби олмакъ айы эди, бу айда иман эткенлер озь Раббисине ёнелип, ибадетлеринде гъайрет корьсеттилер. Амма, эй Аллахнынъ къуллары, эр бир мусульман бильмек керек ки, Рамазан айы битмесинен, Юдже Аллахкъа ибадет этмек, хайыр амеллерде бири биринен ярышмакъ, Юдже Аллахнынъ разылыгъыны къазанмакъ битмез. Юдже Аллахкъа ибадет этмек насыл ай олгъанына я да насыл кунь я да саат олгъанына бакъмаз ве буларнен багъланмаз. Эгер Рамазан биткен олса биле, Юдже Аллахкъа къаршы ибадетлер битмез. Эй Аллахнынъ къуллары, хайыр амеллер битмез. Мусульман кишиден, иман эткен кимседен сонъуна къадар, Аллахнынъ эльчилери онынъ джаныны алмагъана къадар, ибадетте гъайрет корьсетмек талап этилир. Онынъ ичюн Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Озь Китабында бойле буюрмакъта:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ
«Эй, иман эткенлер! Аллахтан, Онъа ярашкъан шекильде къоркъунъ ве анджакъ мусульманлар оларакъ джан беринъ».
(«аль-Имран», 3:102).
Яни, сен озь Раббине къуллукъ япмакъта ве сонъуна къадар, олюм кельгене къадар хайыр япмакъта гъайрет корьсетмек керексинъ, не заман санъа олюм кельген вакъыт сен Раббинъе итаатлы оладжанъ (мусульман оладжанъ). Аранъызда бир кимсени хабери бармы, не заман о оледжек? Бир кимсе бильмез. Демек, сен эр заман азыр олмакъ керексинъ, эр заман Раббинъе итаатта олмакъ керексинъ, ве эгер апансыздан олюм кельсе, сен Раббинъе бойсунгъан олурсынъ. Ве бойледже эр заман, бутюн омюр девамында.
Ойле инсанлар, эй Аллахнынъ къуллары, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бизлерни бойле инсанларнынъ сайысындан япмасын, ма ша’а Ллах Рамазан вакъытында гъайрет эттилер, ибадетте тырышртылар, амма Рамазан биткенинен, корьгенимиз киби, олар ибадетлеринде тенбелик ве ихмалкярлыкъ корьсетип башладылар, чокъ ибадетлеринде эксикликлер корьсетип башладылар, санки олардан бу тек Рамазан айында талап этильген эди. Бир заман селефлерден бирисинден, тек Рамазан айында озь ибадетлеринде гъайрет корьсеткен инсан акъкъында сорадылар.
О деди: «بئس القوم لا يعرفون الله إلا فى رمضان — Юдже Аллахны тек Рамазан айында таныгъан инсанлар, не къадар ярамай инсанлар!» Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бизлерни «рамаданитлерден» япмасын, бизлерни «раббанийин» къулларындан япсын, эр заман Раббисине ибадет эткенлерден япсын. Аллах (Субханаху ва Та’аля) – тек рамазаннынъ Раббиси дегиль, О шаввальнынъ Раббиси, зуль-ка’аданынъ, зуль-хиджанынъ ве дигер айларнынъ Раббисидир. Рамазан айында сен насыл Раббинъе къуллукъ эттинъ исе, омюринъ девамында да Раббинъ сенинъ джанынъны алмагъана къадар озь такъванъны къорчаламагъа девам эт.
Эгер сен бу шейни къорчаласанъ – дининъде азимкярлыкъны (истикъама), демек сени, фикир этип оламагъанынъ энъ гузель махсуллар беклей, энъ гузель нетидже беклей.
Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бу азимкярлар акъкъында бойле буюрмакъта:
إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنتُمْ تُوعَدُونَ * نَحْنُ أَوْلِيَاؤُكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَشْتَهِي أَنفُسُكُمْ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَدَّعُونَ * نُزُلًا مِّنْ غَفُورٍ رَّحِيمٍ
«Шубесиз, Раббимиз Аллаhтыр деп, сонъ дос-догъру ёлда юргенлернинъ узерине мелеклер энер. Оларгъа: «Къоркъманъ, кедерленменъ, сизге ваде олунгъан дженнетнен севининъ!» дерлер. Биз дюнья аятында да, ахиретте де сизинъ достларынъызмыз. Гъафур ве Рахим олгъан Аллаhнынъ икрамы оларакъ, о ерде сиз ичюн джанларынъыз чеккен эр шей бар ве истеген эр шейинъиз о ерде сиз ичюн азырдыр».
(«Фуссилят», 41:30-32).
Бутюн бу татыл махсуллар, эй Аллахнынъ къуллары, иман эткен ве сонъуна къадар азимкяр олгъан кимселер ичюндир. Аллахнынъ энъ гузель адлары ве мукеммель сыфатларынен ялварамыз, бизлерни сонъу хайыр оладжакъ къулларындан япсын.
Эй Аллахнынъ къуллары! Бильгенимиз киби, Рамазанда олгъан энъ онемли ибадет – бу ораза. Рамазан айы битти. Амма ораза деп адланылгъан ибадет биттими аджеба? Ёкъ, эй Аллахнынъ къуллары! Ораза, иман эткен кимсенен Рамазан айындан сонъ да кетмеге девам эте. Ваджиб олгъан ораза битти. Иман эткен кимсе ичюн Рамазан айнынъ ваджиб оразасындан гъайры фарз олгъан ораза олмаз. О тек Рамазанда. Амма нафиле оразалар къала – бу Аллахнынъ мерхамети! Эй Аллахнынъ къуллары, нафиле оразалардан энъ онемли олгъаны – бу шавваль айнынъ алты кунь оразасыдыр. Ве Пейгъамберимиз ﷺ , Эбу Эйюб аль-Ансариден (Аллах ондан разы олсун) ривает этильген, «Сахих Муслим» топлумында кельген хадисте, бизлерге ишарет этти:
مَنْ صَامَ رَمَضَانَ ثُمَّ أتْبَعَهُ سِتّاً مِنْ شَوَّالٍ ، كَانَ كَصِيَامِ الدَّهْرِ
«Ким де ким Рамазан айында ораза тутты исе, ондан сонъ шавваль айнынъ алты кунюнинъ оразасыны тутты исе, о санки омюр девамында ораза туткъан киби олур».
Аллах Юджедир! Бу шаввальнинъ алты куню – оларда не къадар чокъ хайыр ве файда бар! Не къадар файда алмакътамыз!
Эй Аллахнынъ къуллары, биринджи файда не олгъаныны билесизми?
Биринджи файда, шавваль айнынъ алты куню – бу Юдже Аллахкъа, Рамазан айында бизлерге ораза тутмагъа имкям бергени ичюн шукюр корьсетмектир. Аллахнынъ насиб эткен мерхамети ве ниймети ичюн насыл шукюр ола билир? Тек сёзлерде ми? Ёкъ! Сенинъ шукюр этменъ, Юдже Аллахкъа таби олмакъта ве Онынъ ичюн ибадет япмакъта ачыкълана. Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бизлерге Рамазан айында ораза тутмагъа насиб этти, ве бу амель ичюн шукюр этмек – бу шавваль айнынъ алты кунь оразасыны тутмакътыр. Демек, биринджи файда – биз Раббимизге шукюр этмектемиз.
Экинджи файда, шавваль айнынъ оразасы – бу фарз ибадеттен сонъ олгъан нафиле ибадеттир, намазларымыздан сонъ суннетлерни япкъанымыз кибидир. Не ичюн? Чюнки фарз намазлардан сонъ окъулгъан суннет намазларнынъ макъсады – бу фарзларда олгъан эксикликлерни къапатмакътыр. Не заман сен фарзларны япкъанынъда эксикликлер ола я да сенинъ фикиринъ четке кетип башлай: базаргъа я да тюкангъа. Бундан сонъ сен суннетлерни япаркен, сен хаталарынъны догъуртасынъ. Айни бойле Рамазан айы да: сен бу айда ораза туттынъ. Айт ки: бу туткъан оразанъда эксикликлер, етмемезликлер олмадымы аджеба? Эльбетте олгъандыр. Ойле исе, бу алты кунь санъа туткъан оразанъны эксикликлерини къапатмагъа ярдым этеджек.
Шавваль айнынъ алты кунь оразасындан олгъан даа бир файда. Хадисте Пейгъамберимиз ﷺ деди: «Ким Рамазан айнынъ оразасыны тутып шавваль айында алты кунь ораза тутты исе, о санки эр заман ораза туткъан кибидир». Санки бутюн омюр девамында ораза туткъан кибидир. Не ичюн? Чюнки Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бир амель ичюн он къат мукяфат язмакъта, яни сенинъ бир хайыр амелинъ энъ азында он дане олуп языла. Мерхаметли Аллах! Эгер сен Рамазан айыны толусынен оразада кечирдинъ исе, сен санки он ай ораза туткъан киби оласынъ. Бир сене олмасына тек эки ай етмей. Ойле исе, шавваль айнынъ бу алты куню санки алтмыш кунь кибидир, санки эки ай кибидир. Демек сен бир сене ораза туткъан киби оласынъ. Эгер исе сен йылдан йылгъа бойле япасынъ: Рамазан, сонъ исе шаввальнинъ алты куню, демек сен бутюн омюр ораза туткъан киби оласынъ. Бойле мукяфат, Юдже Аллахнынъ бойле мукяфаты.
Ве сонъунда, эй Аллахнынъ къуллары! Мен сизге эмиет бериледжек даа бир шей акъкъында айтайым. Бу шавваль айнынъ алты куню, эгер инсан оларны ерине кетирсе – бу сенинъ Рамазанынъны Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) къабул эткенине далильдир. Не ичюн? Эркез бильсинъки: эгер ибадеттен сонъ сенден даа бир ибадет чыкъса, бир хайыр амельден сонъ даа бир хайыр амель япмагъа тырышасынъ исе, бу сенден къабул олгъаныны аляметидир. Эгер сен Рамазан айындан сонъ Аллах ризасы ичюн даа алты кунь ораза тутасынъ исе, бу сенинъ оразанънынъ Юдже Аллахнен къабул олмасына аляметтир. Бу эр заман аляметтир: эгер инсан хайыр амель япкъандан сонъ даа гюзель олды исе, демек Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) онынъ япкъан хайыр амелини къабул этти. Эгер ойледе къалды исе, демек онынъ амели къабул олмады. Эгер сен Рамазандан эввель базы гюнахлар япа эдинъ, базы эксикликлеринъ бар эди ве сен Рамазандан сонъ денъиштинъ, бу эксикликлерни ёкъ эттинъ, тёвбеге къайттынъ, бу Юдже Аллахнен сенинъ амелинъни къабул олмасына аляметтир, къуван ве Раббинъе хамд кетир. Бир кимсе айтар, Рамазандан эввель юксек дереджеде олгъан инсанлар бар. Оларда Рамазандан сонъ даа гюзель олмакъ кереклер. Бу мубарек айда онынъ амеллери Юдже Аллахнен къабул олганынъ аляметидир.
Юдже Аллахкъа ялварамыз, бизим оразаларымызны, гедже намазларымызны къабул этсин, бизлерге хайыр амеллер япмагъа ярдым этсин, эр бир ярамайлыкътан ве ярамай ёллардан бизлерни узакълаштырсын.
••••⚜️••❁💎❁••⚜️••❁💎❁••⚜️••❁💎❁••⚜️••❁💎❁••⚜️••••
Ramazannıñ qulu olma
Ey Allahnıñ qulları! Mubarek Ramazan ayı keçip ketti – bu Yüce Allahqa ibadet yapmaq ve tabi olmaq ayı edi, bu ayda iman etkenler öz Rabbisine yönelip, ibadetlerinde ğayret körsettiler. Amma, ey Allahnıñ qulları, er bir musulman bilmek kerek ki, Ramazan ayı bitmesinen, Yüce Allahqa ibadet etmek, hayır amellerde biri birinen yarışmaq, Yüce Allahnıñ razılığını qazanmaq bitmez. Yüce Allahqa ibadet etmek nasıl ay olğanına ya da nasıl kün ya da saat olğanına baqmaz ve bularnen bağlanmaz. Eger Ramazan bitken olsa bile, Yüce Allahqa qarşı ibadetler bitmez. Ey Allahnıñ qulları, hayır ameller bitmez. Musulman kişiden, iman etken kimseden soñuna qadar, Allahnıñ elçileri onıñ canını almağana qadar, ibadette ğayret körsetmek talap etilir. Onıñ içün Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Öz Kitabında böyle buyurmaqta:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ
«Ey, iman etkenler! Allahtan, Oña yaraşqan şekilde qorquñ ve ancaq musulmanlar olaraq can beriñ».
(«al-İmran», 3:102).
Yani, sen öz Rabbine qulluq yapmaqta ve soñuna qadar, ölüm kelgene qadar hayır yapmaqta ğayret körsetmek kereksiñ, ne zaman saña ölüm kelgen vaqıt sen Rabbiñe itaatlı olacañ (musulman olacañ). Arañızda bir kimseni haberi barmı, ne zaman o ölecek? Bir kimse bilmez. Demek, sen er zaman azır olmaq kereksiñ, er zaman Rabbiñe itaatta olmaq kereksiñ, ve eger apansızdan ölüm kelse, sen Rabbiñe boysunğan olursıñ. Ve böylece er zaman, bütün ömür devamında.
Öyle insanlar, ey Allahnıñ qulları, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) bizlerni böyle insanlarnıñ sayısından yapmasın, ma şa’a Llah Ramazan vaqıtında ğayret ettiler, ibadette tırışrtılar, amma Ramazan bitkeninen, körgenimiz kibi, olar ibadetlerinde tenbelik ve ihmalkârlıq körsetip başladılar, çoq ibadetlerinde eksiklikler körsetip başladılar, sanki olardan bu tek Ramazan ayında talap etilgen edi. Bir zaman seleflerden birisinden, tek Ramazan ayında öz ibadetlerinde ğayret körsetken insan aqqında soradılar.
O dedi: «بئس القوم لا يعرفون الله إلا فى رمضان — Yüce Allahnı tek Ramazan ayında tanığan insanlar, ne qadar yaramay insanlar!» Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) bizlerni «ramadanitlerden» yapmasın, bizlerni «rabbaniyin» qullarından yapsın, er zaman Rabbisine ibadet etkenlerden yapsın. Allah (Subhanahu va Ta’alâ) – tek ramazannıñ Rabbisi degil, O şavvalnıñ Rabbisi, zul-ka’adanıñ, zul-hicanıñ ve diger aylarnıñ Rabbisidir. Ramazan ayında sen nasıl Rabbiñe qulluq ettiñ ise, ömüriñ devamında da Rabbiñ seniñ canıñnı almağana qadar öz taqvañnı qorçalamağa devam et.
Eger sen bu şeyni qorçalasañ – diniñde azimkârlıqnı (istiqama), demek seni, fikir etip olamağanıñ eñ güzel mahsullar bekley, eñ güzel netice bekley.
Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) bu azimkârlar aqqında böyle buyurmaqta:
إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنتُمْ تُوعَدُونَ * نَحْنُ أَوْلِيَاؤُكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَشْتَهِي أَنفُسُكُمْ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَدَّعُونَ * نُزُلًا مِّنْ غَفُورٍ رَّحِيمٍ
«Şübesiz, Rabbimiz Allahtır dep, soñ dos-doğru yolda yürgenlerniñ üzerine melekler ener. Olarğa: «Qorqmañ, kederlenmeñ, sizge vade olunğan cennetnen seviniñ!» derler. Biz dünya ayatında da, ahirette de siziñ dostlarıñızmız. Ğafur ve Rahim olğan Allahnıñ ikramı olaraq, o yerde siz içün canlarıñız çekken er şey bar ve istegen er şeyiñiz o yerde siz içün azırdır».
(«Fussilât», 41:30-32).
Bütün bu tatıl mahsullar, ey Allahnıñ qulları, iman etken ve soñuna qadar azimkâr olğan kimseler içündir. Allahnıñ eñ güzel adları ve mükemmel sıfatlarınen yalvaramız, bizlerni soñu hayır olacaq qullarından yapsın.
Ey Allahnıñ qulları! Bilgenimiz kibi, Ramazanda olğan eñ önemli ibadet – bu oraza. Ramazan ayı bitti. Amma oraza dep adlanılğan ibadet bittimi aceba? Yoq, ey Allahnıñ qulları! Oraza, iman etken kimsenen Ramazan ayından soñ da ketmege devam ete. Vacib olğan oraza bitti. İman etken kimse içün Ramazan aynıñ vacib orazasından ğayrı farz olğan oraza olmaz. O tek Ramazanda. Amma nafile orazalar qala – bu Allahnıñ merhameti! Ey Allahnıñ qulları, nafile orazalardan eñ önemli olğanı – bu şavval aynıñ altı kün orazasıdır. Ve Peyğamberimiz ﷺ , Ebu Eyüb al-Ansariden (Allah ondan razı olsun) rivayet etilgen, «Sahih Müslim» toplumında kelgen hadiste, bizlerge işaret etti:
مَنْ صَامَ رَمَضَانَ ثُمَّ أتْبَعَهُ سِتّاً مِنْ شَوَّالٍ ، كَانَ كَصِيَامِ الدَّهْرِ
«Kim de kim Ramazan ayında oraza tuttı ise, ondan soñ şavval aynıñ altı kününiñ orazasını tuttı ise, o sanki ömür devamında oraza tutqan kibi olur».
Allah Yücedir! Bu şavvalniñ altı künü – olarda ne qadar çoq hayır ve fayda bar! Ne qadar fayda almaqtamız!
Ey Allahnıñ qulları, birinci fayda ne olğanını bilesizmi?
Birinci fayda, şavval aynıñ altı künü – bu Yüce Allahqa, Ramazan ayında bizlerge oraza tutmağa imkâm bergeni içün şükür körsetmektir. Allahnıñ nasib etken merhameti ve niymeti içün nasıl şükür ola bilir? Tek sözlerde mi? Yoq! Seniñ şükür etmeñ, Yüce Allahqa tabi olmaqta ve Onıñ içün ibadet yapmaqta açıqlana. Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) bizlerge Ramazan ayında oraza tutmağa nasib etti, ve bu amel içün şükür etmek – bu şavval aynıñ altı kün orazasını tutmaqtır. Demek, birinci fayda – biz Rabbimizge şükür etmektemiz.
Ekinci fayda, şavval aynıñ orazası – bu farz ibadetten soñ olğan nafile ibadettir, namazlarımızdan soñ sunnetlerni yapqanımız kibidir. Ne içün? Çünki farz namazlardan soñ oqulğan sunnet namazlarnıñ maqsadı – bu farzlarda olğan eksikliklerni qapatmaqtır. Ne zaman sen farzlarnı yapqanıñda eksiklikler ola ya da seniñ fikiriñ çetke ketip başlay: bazarğa ya da tükanğa. Bundan soñ sen sunnetlerni yaparken, sen hatalarıñnı doğurtasıñ. Ayni böyle Ramazan ayı da: sen bu ayda oraza tuttıñ. Ayt ki: bu tutqan orazañda eksiklikler, yetmemezlikler olmadımı aceba? Elbette olğandır. Öyle ise, bu altı kün saña tutqan orazañnı eksikliklerini qapatmağa yardım etecek.
Şavval aynıñ altı kün orazasından olğan daa bir fayda. Hadiste Peyğamberimiz ﷺ dedi: «Kim Ramazan aynıñ orazasını tutıp şavval ayında altı kün oraza tuttı ise, o sanki er zaman oraza tutqan kibidir». Sanki bütün ömür devamında oraza tutqan kibidir. Ne içün? Çünki Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) bir amel içün on qat mukâfat yazmaqta, yani seniñ bir hayır ameliñ eñ azında on dane olup yazıla. Merhametli Allah! Eger sen Ramazan ayını tolusınen orazada keçirdiñ ise, sen sanki on ay oraza tutqan kibi olasıñ. Bir sene olmasına tek eki ay yetmey. Öyle ise, şavval aynıñ bu altı künü sanki altmış kün kibidir, sanki eki ay kibidir. Demek sen bir sene oraza tutqan kibi olasıñ. Eger ise sen yıldan yılğa böyle yapasıñ: Ramazan, soñ ise şavvalniñ altı künü, demek sen bütün ömür oraza tutqan kibi olasıñ. Böyle mukâfat, Yüce Allahnıñ böyle mukâfatı.
Ve soñunda, ey Allahnıñ qulları! Men sizge emiyet berilecek daa bir şey aqqında aytayım. Bu şavval aynıñ altı künü, eger insan olarnı yerine ketirse – bu seniñ Ramazanıñnı Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) qabul etkenine dalildir. Ne içün? Erkez bilsiñki: eger ibadetten soñ senden daa bir ibadet çıqsa, bir hayır amelden soñ daa bir hayır amel yapmağa tırışasıñ ise, bu senden qabul olğanını alâmetidir. Eger sen Ramazan ayından soñ Allah rizası içün daa altı kün oraza tutasıñ ise, bu seniñ orazañnıñ Yüce Allahnen qabul olmasına alâmettir. Bu er zaman alâmettir: eger insan hayır amel yapqandan soñ daa güzel oldı ise, demek Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) onıñ yapqan hayır amelini qabul etti. Eger öylede qaldı ise, demek onıñ ameli qabul olmadı. Eger sen Ramazandan evvel bazı günahlar yapa ediñ, bazı eksiklikleriñ bar edi ve sen Ramazandan soñ deñiştiñ, bu eksikliklerni yoq ettiñ, tövbege qayttıñ, bu Yüce Allahnen seniñ ameliñni qabul olmasına alâmettir, quvan ve Rabbiñe hamd ketir. Bir kimse aytar, Ramazandan evvel yüksek derecede olğan insanlar bar. Olarda Ramazandan soñ daa güzel olmaq kerekler. Bu mubarek ayda onıñ amelleri Yüce Allahnen qabul olganıñ alâmetidir.
Yüce Allahqa yalvaramız, bizim orazalarımıznı, gece namazlarımıznı qabul etsin, bizlerge hayır ameller yapmağa yardım etsin, er bir yaramaylıqtan ve yaramay yollardan bizlerni uzaqlaştırsın.
Тазе тефсирлер