بسم الله الرحمن الرحيم
Latin urufatında oqumaq
Эй Аллахнынъ къуллары, акъикъатен, бизим къальпимиз — Юдже Аллах (Субханаху ва Та’алягъа) ёнельмектедир, биз исе Юдже Аллахкъа (Субханаху ва Та’алягъа) къаршы токътамаздан ёнельмектедирмиз. Ойледже, бизим къальпимиз санки къуш кибидир. Къушнынъ башы ве эки къанаты бар, эгер къуш башсыз къалса о оледжек, эгер къуш къанатларындан яда къанатынъынъ бирисинден махрум къалса, бойле къуш эр бир авджыгъа ве эр бир суикъастчыгъа къолай гъанимет оладжакъ. Бизим Юдже Аллахкъа (Субханаху ва Та’алягъа) учмакъта къальпимизнинъ башы, — бу севгидир (аль-махабба). Юдже Аллахкъа (Субханаху ва Та’алягъа) къаршы севги бизлерни еримизден къыбырдата, къанатлар исе бу эки шей: «ар-раджа» ве «аль-хауф». Бу Аллахкъа ве Онынъ рахметине умют, ве Раббимизни огюнде къоркъу. Эгер бу къанатлар сакъатланса, бизим къальпимиз шейтанларнынъ сырасындан авджыларгъа нишан ола. Шейтанлар исе, джинлер сырасындан ве инсанлар сырасындан ола билир. Онынъ ичюн, эй Аллахнынъ къулу, бу эки шей сенинъ кальбинъни ташлап кетмесин. Эй Аллахнынъ къулу, Аллахкъа эмиет бермегенинъ ичюн оладжакъ эсап ичюн къоркъу сенинъ кальбинъни ташлап кетмесин. Гюнахларынъ сени кетиреджек нетиджелерден къоркъ. Бильки, эгер инсан бу дюньяда къоркъу дуймады исе, бу дюньянен ахирет сынъырыны кечкен сон, о анда азаплы къоркъунен сыналаджакътыр. Онынъ ичюн Пейгъамберимиз ﷺ деди: «Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) дей:
“Улюлыгъымнен емин этем, Меним къулума эки къоркъуны ве эки хавфсызлыкъны бирлештирмем. Эгер бу дюньяда Меним джезамдам озюни хавфсызлыкъта дуйды исе, демек Махшер куню къоркъу дуйдураджам. Эгер бу дюньяда Мени къоркъты исе, Махшер куню онъа хавфсызлыкъ береджем”».
Къоркъ. Анда къоркъмамакъ ичюн, мында къоркъ. Ольгенинъде санъа: «Къоркъма ве къасевет этме» демелери ичюн къоркъ. Мына бу инсанлар акъкъында Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) «Аль-Фатиха» суресинде «أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» лютф ве икрам эткен кимселер, деп адландырды, олар къоркъа эдилер ве кальблери титрей эди. Абдуллах ибн Умерге, Пейгъамберимизни ﷺ сахабесине, сувукъ сув иле савут кетирдилер. О, бу сувны ичти ве сон исе агълап башлады. Онъа дедилер: «Не ичюн сен агълайсынъ?» О деди: «Мен Аллахны залымлар акъкъында айткъан аетлерини хатырладым: “Олар ве оларнынъ сувсагъан шейлерини арасында мания къойыладжакъ”. Не заман мен гузель бакътым, мен анъладым, оларнынъ истегени тек бир шей оладжакъ: сув. Олар джехеннемде сув истейджеклер».
Биз исе, озь тоймайджакъ нефсимизнен даан чокъ истеймиз. Олар исе джехеннемде тек бир шей истейджеклер, оларнынъ истеклери тек бир шей оладжакъ: сув. Чюнки Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Озь улу Китабында бойле буюра:
وَنَادَى أَصْحَابُ النَّارِ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفِيضُوا عَلَيْنَا مِنَ الْمَاءِ أَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى الْكَافِرِينَ
«Джеэннем эхли, дженнет эхлине: Сувынъыздан я да Аллаhнынъ сизге берген рызыкътан бираз да бизге беринъ! дие сесленирлер. Олар да: Аллаh буларны кяфирлерге арам эткен, дерлер».
(«аль-Аъраф», 7:50).
Ве Умер деди: «Ве мен бу джехеннем сакинлеринде оладжакъ истекни хатырладым, насыл олар ве оларнынъ истеклерининъ арасында мания къоюладжакъ. Бу сув бизлерге джёмертликнен бериле, сон исе инсан озь куфюринен ве озь гюнахларынен озь сонуна кете». Бу сёзлерни айткъанынен Умер агълап башлады. Бу агълама онынъ савлугъына тесир эткенине къадар агълады, сон исе къасталанды, ве чокъ вакъыт девамында оны мусульманлар зиярет эттилер.
Имам аль-Бухари, Аллахнынъ рахметинде олсун, озь Сахихинде дигер сахабеден, Абдуллах ибн Мас’уддан (Аллах ондан разы олсун) ривает эте, Пейгъамберимиз ﷺ деди: «Манъа Къуран окъу». Мен онъа дедим: «Эй Аллахнынъ Эльчиси, насыл мен санъа Къуран окъуйджам, о санъа эндирильдиде?» Пейгъамберимиз ﷺ деди: «Мен оны башкъа бир кимсе окъугъаныны динлемеге севем». Ве Ибн Мас’уд дей: «Ве мен “ан-Ниса” суресини башындан окъуп башладым, Аллахнынъ бойле сёзлерине етмегене къадар: “ Эр бир умметтен бир шаат кетирген ве сени де оларгъа шаат оларакъ косьтерген вакътымызда аллары нидже оладжакъ?”» Ве о манъа: «Етер», деди. Мен онъа бакътым, ве онынъ козьлери яшнен толгъаныны корьдим.
Абдуллах ибн Шикхир, Аллах ондан разы олсун, дей: «Мен Пейгъамберге ﷺ оны намаз окъугъан вакъытында кирдим, онынъ кокрегинден агълагъан себебинден, къайнагъан къазандан чыкъкъан сеслер киби сес чыкъа эди».
Не ичюн? Чюнки о инсанлар арасында Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аляны) даан гузель биле эди, чюнки о Юдже Аллахны (Субханаху ва Та’аляны) кереги киби къадирине ете эди, чюнки о Юдже Аллах (Субханаху ва Та’алягъа), умют ве къоркъу иле, бу ёлдан кете эди. Оны Юдже Аллах (Субханаху ва Та’алягъа) къаршы севги арекетлендире эди, Юдже Аллахнынъ разылыгъына учура эди.
Аль-бара бну ‘Азиб, Аллах ондан разы олсун, дигер сахабе, ривает эте:
«Биз Пейгъамбернен ﷺ берабер эдик, ве о четте топлангъан бир топлум инсан корьди, ве Пейгъамберимиз ﷺ сорады: “Не ичюн олар анда топландылар?” Онъа джевап бердилер: “Олар шимди къазып отургъан мезарнынъ янында топландылар”. Ве Пейгъамберимиз ﷺ тезден о ерге ашыкъты, мезарнынъ кенарына якъынлашты, ве о мезаргъа къаршы юзюни чевирип озь тизлерине чёктю. Ве мен четтен айлянып онынъ ﷺ юзюне бакъмагъа истедим. Мен четтен айляндым ве онынъ агълагъаныны корьдим. Огюнде топракъ силанмагъана къадар Пейгъамберимиз ﷺ агълады. Ве онынъ козь яшлары кальбинден ура эди. Сон исе о бизге чевирилип бойле деди: “Эй меним къардашларым, мына бунъа озь амеллеринъизни азырланъ”».
Пейгъамберимиз ﷺ козюмиз огюнде олгъан, иссетильген мисаль иле анълата. Мезар, ачыкъ мезар, о олюни къабул этмеге азыр. О мезар инсанны ютмакъ ичюн, сон оны тоз япмакъ ичюн озь агъызыны ачты. Ве анда яда буюк джеза яда буюк сефа оладжакъ. Ве о топракъ, Пейгъамберимизни ﷺ агълагъанындан силакъ олды. Не ичюн? Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) онынъ бутюн кечмиш ве келеджек гюнахларыны афу этмедими аджеба? Эбет, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) онынъ бутюн гюнахларыны афу этти, амма Пейгъамберимиз ﷺ Аллахкъа къаршы, Онынъ дереджесини юксек олгъаныны билерек, Раббисининъ мульки сонсуз олгъаныны билерек кете эди. Онынъ ичюн о сахабелерине чевирилип бойле деди:
«Къардашларым, озь амеллеринъизни бу сизни беклеген ерге азырланъ».
Пейгъамберимизни ﷺ бу айткъан сёзлерини себеби, о Юдже Аллах акъкъында эр кесден даан зияде биле эди. Онынъ ичюн эй Аллахнынъ къуллары озь амеллеринъизни азырленъиз, амма о амеллерге умют этменъиз. Тек Раббинъизни мерхаметине умют багъланъ, Раббинъизни ачувында сакъынып хайыр амеллер япынъ. Ве айни заманда мерхамет ве севги саиби олгъан Юдже Аллахтан гъайры бир кимсеге умют этменъ.
Бир топлум сахабе, ве оларнынъ сырасында Аише анамыз, Джабир, Аби Хурейра, Абу Саид, ривает эте, Пейгъамберимиз ﷺ деди:
«Аранъызда озь амеллери себебинден биринъиз Дженнетке кирип оламасынъыз».
Сахабелер айретте къалып дедилер:
«Сен биле амеллеринъ иле Дженнетке кирип оламайджанъ?»
О деди:
«Менде, эгер меним Раббим, Озь лютюф ве мерхаметинен мени къапатмаса».
Ве о бу сёзлерни учь кере текралады. Бир кимсе озь амеллери иле Дженнетке кирип оламайджакъ, эгер оны Юдже Аллах мефа этмесе. Сиз айретте къалып айтарсыныз: «Пейгъамберимиз ﷺ Аллахнын айткъан сёзлерине къаршы чыкъармы аджеба?» Чюнки Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Озь Китабында деди:
وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
«иште, япкъанларынъызгъа къаршылыкъ, сизге мирас берильген дженнет будыр».
(«аз-Зухруф», 43:72).
Пейгъамберимиз ﷺ исе деди: «Озь амеллери себебинден бир кимсе Дженнетке кирип оламаз» .
Пейгъамберимиз ﷺ Юдже Аллахнынъ сёзлерине зиддиет япармы эди? Эльбетте ёкъ. Пейгъамберимиз ﷺ бизим амеллеримиз Дженнет ичюн фият оладжагъыны ред эте, Дженнетнинъ фияты бойле олгъаныны ред эте. Дженнетнинъ фияты пек паалыдыр. Сен не япсанъ яп, не къадар буюк амеллер япсанъ биле, эписи бир Дженнетнинъ фияты бундан буюктир, Дженнет ичюн, биз тёлеп оладжакъ фият ёкъ. Бу акъкъында Пейгъамберимиз ﷺ дей. Юдже Аллах исе дей, биз амеллеримиз иле Дженнетни тёлеп оламамыз, амма не заман биз бу амеллерни ерине кетиремиз, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Озь рахметинден бу амеллерни Дженнетке кирмеге себеб япа. Олар Дженнетке ляйыкъ дегиль, амма Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бизлерни Дженнетке кирсетмеге оларны себеб япа, эй Аллахнынъ къуллары.
Сиз билесизми, себеп эр вакъыт нетиджеге кетирмей, инсан къолундан кельгенини япа билир амма нетиджени алып оламаз. Инсан эвлене билир, амма онынъ эвляды олмаз, инсан урлукъ сача билир, амма бу урлукътан бир шей осюп чыкъмаз. Не ичюн? Чюнки мания олгъан вазиетлер бар. Онынъ ичюн къардышам, бир вакъыт озь амеллеринънен, кальбинъде олса биле, гъурурланма. Бельким сен инсанлар арасында макътанмайсынъ, амма къальпинъде сен озюнънен гъурурланасын. Сен, бу амеллер иле Дженнетке ляйыкъым, деп тюшюнесин. Озь кальбинъни бир шейге багълама, ве айни заманда амеллерге биле. Тек Юдже Аллахкъа (Субханаху ва Та’алягъа), Онынъ рахметине, Онынъ джёмертлигине юрек багъла. Сен токътамадан арекет эт, амма къоркъ, бельким сенден къабул олмаз , ве умют эт, бельким Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Озь сынъырсыз рахмети себебинден, сенинъ япкъан заиф амелинъни къабул этер ве бу амельни сенинъ Дженнетке кирмеге ве Раббинъден афу къазанмагъа себеп япар. Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Къуранда башкъаларны онъаджакъ инсанлар акъкъында тариф эте:
إِنَّ الَّذِينَ هُم مِّنْ خَشْيَةِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ
وَالَّذِينَ هُم بِآيَاتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ
وَالَّذِينَ هُم بِرَبِّهِمْ لَا يُشْرِكُونَ
وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوا وَّقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ
«Рабблерине олгъан сайгъыдан толайы, феналыкътан сакъынгъанлар. Рабблерининъ аетлерине инангъанлар. Рабблерине ортакъ къошмагъанлар. Ве Рабблерине дёнеджеклери ичюн, япаяткъан ишлерини къальплери титреерек япкъанлар».
(«аль-Му’минун», 23: 57-60).
Не заман Аише анамыз, Аллах ондан разы олсун, бу аетни эшиткенинен, о Пейгъамберимизге ﷺ деди:
«Эй Аллахнынъ Эльчиси “япаджагъыны япкъанлар ве айни заманда къоркъкъанлар”, — бу аддинден ашкъанлармы? Бу зина япъкъан ве къырсызлыкъ япкъанлармы? Олармы акъкъында айтыла?» Пейгъамберимиз ﷺ деди: «Ёкъ, сыдыкънынъ къызы, бу ораза туткъанлар, намаз къылгъанлар, садакъа бергенлер, амма айни заманда Юдже Аллах олардан къабул этмез деп къоркъкъанлар».
Мына бойледже Аллахнынъ салих къуллары Пейгъамберимизни ﷺ Суннетине коре хайыр амеллер япалар, амма олар озь амеллерине умют этмейлер. Олар, амеллерини къабул олмаз деп къоркъалар, ве Юдже Аллах Озь сынъырсыз мерхамети себебинден оларнынъ амеллерини ред этмез, деп умют этелер.
Экинджи къысым
•••••❁⚜️❁•••••┈┈•••••❁⚜️❁•••••❁⚜️❁•••••❁⚜️❁•••••┈┈•••••❁⚜️❁•••••
بسم الله الرحمن الرحيم
Ey Allahnıñ qulları, aqiqaten, bizim qalpimiz — Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâğa) yönelmektedir, biz ise Yüce Allahqa (Subhanahu va Ta’alâğa) qarşı toqtamazdan yönelmektedirmiz. Öylece, bizim qalpimiz sanki quş kibidir. Quşnıñ başı ve eki qanatı bar, eger quş başsız qalsa o ölecek, eger quş qanatlarından yada qanatıñıñ birisinden mahrum qalsa, böyle quş er bir avcığa ve er bir suiqastçığa qolay ğanimet olacaq. Bizim Yüce Allahqa (Subhanahu va Ta’alâğa) uçmaqta qalpimizniñ başı, — bu sevgidir (al-mahabba). Yüce Allahqa (Subhanahu va Ta’alâğa) qarşı sevgi bizlerni yerimizden qıbırdata, qanatlar ise bu eki şey: «ar-raca» ve «al-hauf». Bu Allahqa ve Onıñ rahmetine ümüt, ve Rabbimizni ögünde qorqu. Eger bu qanatlar saqatlansa, bizim qalpimiz şeytanlarnıñ sırasından avcılarğa nişan ola. Şeytanlar ise, cinler sırasından ve insanlar sırasından ola bilir. Onıñ içün, ey Allahnıñ qulu, bu eki şey seniñ kalbiñni taşlap ketmesin. Ey Allahnıñ qulu, Allahqa emiyet bermegeniñ içün olacaq esap içün qorqu seniñ kalbiñni taşlap ketmesin. Günahlarıñ seni ketirecek neticelerden qorq. Bilki, eger insan bu dünyada qorqu duymadı ise, bu dünyanen ahiret sıñırını keçken son, o anda azaplı qorqunen sınalacaqtır. Onıñ içün Peyğamberimiz ﷺ dedi: «Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) dey:
“Ulülığımnen yemin etem, Menim quluma eki qorqunı ve eki havfsızlıqnı birleştirmem. Eger bu dünyada Menim cezamdam özüni havfsızlıqta duydı ise, demek Mahşer künü qorqu duyduracam. Eger bu dünyada Meni qorqtı ise, Mahşer künü oña havfsızlıq berecem”».
Qorq. Anda qorqmamaq içün, mında qorq. Ölgeniñde saña: «Qorqma ve qasevet etme» demeleri içün qorq. Mına bu insanlar aqqında Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) «Al-Fatiha» suresinde «أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» lütf ve ikram etken kimseler, dep adlandırdı, olar qorqa ediler ve kalbleri titrey edi. Abdullah ibn Ümerge, Peyğamberimizni ﷺ sahabesine, suvuq suv ile savut ketirdiler. O, bu suvnı içti ve son ise ağlap başladı. Oña dediler: «Ne içün sen ağlaysıñ?» O dedi: «Men Allahnı zalımlar aqqında aytqan ayetlerini hatırladım: “Olar ve olarnıñ suvsağan şeylerini arasında maniya qoyılacaq”. Ne zaman men güzel baqtım, men añladım, olarnıñ istegeni tek bir şey olacaq: suv. Olar cehennemde suv isteycekler».
Biz ise, öz toymaycaq nefsimiznen daan çoq isteymiz. Olar ise cehennemde tek bir şey isteycekler, olarnıñ istekleri tek bir şey olacaq: suv. Çünki Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Öz ulu Kitabında böyle buyura:
وَنَادَى أَصْحَابُ النَّارِ أَصْحَابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفِيضُوا عَلَيْنَا مِنَ الْمَاءِ أَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى الْكَافِرِينَ
«Ceennem ehli, cennet ehline: Suvıñızdan ya da Allahnıñ sizge bergen rızıqtan biraz da bizge beriñ! diye seslenirler. Olar da: Allah bularnı kâfirlerge aram etken, derler».
(«al-Araf», 7:50).
Ve Ümer dedi: «Ve men bu cehennem sakinlerinde olacaq istekni hatırladım, nasıl olar ve olarnıñ istekleriniñ arasında maniya qoyulacaq. Bu suv bizlerge cömertliknen berile, son ise insan öz küfürinen ve öz günahlarınen öz sonuna kete». Bu sözlerni aytqanınen Ümer ağlap başladı. Bu ağlama onıñ savluğına tesir etkenine qadar ağladı, son ise qastalandı, ve çoq vaqıt devamında onı musulmanlar ziyaret ettiler.
İmam al-Buhari, Allahnıñ rahmetinde olsun, öz Sahihinde diger sahabeden, Abdullah ibn Mas’uddan (Allah ondan razı olsun) rivayet ete, Peyğamberimiz ﷺ dedi: «Maña Quran oqu». Men oña dedim: «Ey Allahnıñ Elçisi, nasıl men saña Quran oquycam, o saña endirildide?» Peyğamberimiz ﷺ dedi: «Men onı başqa bir kimse oquğanını dinlemege sevem». Ve İbn Mas’ud dey: «Ve men “an-Nisa” suresini başından oqup başladım, Allahnıñ böyle sözlerine yetmegene qadar: “ Er bir ümmetten bir şaat ketirgen ve seni de olarğa şaat olaraq köstergen vaqtımızda alları nice olacaq?”» Ve o maña: «Yeter», dedi. Men oña baqtım, ve onıñ közleri yaşnen tolğanını kördim.
Abdullah ibn Şikhir, Allah ondan razı olsun, dey: «Men Peyğamberge ﷺ onı namaz oquğan vaqıtında kirdim, onıñ kökreginden ağlağan sebebinden, qaynağan qazandan çıqqan sesler kibi ses çıqa edi».
Ne içün? Çünki o insanlar arasında Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alânı) daan güzel bile edi, çünki o Yüce Allahnı (Subhanahu va Ta’alânı) keregi kibi qadirine yete edi, çünki o Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâğa), ümüt ve qorqu ile, bu yoldan kete edi. Onı Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâğa) qarşı sevgi areketlendire edi, Yüce Allahnıñ razılığına uçura edi.
Al-bara bnu ‘Azib, Allah ondan razı olsun, diger sahabe, rivayet ete:
«Biz Peyğambernen ﷺ beraber edik, ve o çette toplanğan bir toplum insan kördi, ve Peyğamberimiz ﷺ soradı: “Ne içün olar anda toplandılar?” Oña cevap berdiler: “Olar şimdi qazıp oturğan mezarnıñ yanında toplandılar”. Ve Peyğamberimiz ﷺ tezden o yerge aşıqtı, mezarnıñ kenarına yaqınlaştı, ve o mezarğa qarşı yüzüni çevirip öz tizlerine çöktü. Ve men çetten aylânıp onıñ ﷺ yüzüne baqmağa istedim. Men çetten aylândım ve onıñ ağlağanını kördim. Ögünde topraq silanmağana qadar Peyğamberimiz ﷺ ağladı. Ve onıñ köz yaşları kalbinden ura edi. Son ise o bizge çevirilip böyle dedi: “Ey menim qardaşlarım, mına buña öz amelleriñizni azırlañ”».
Peyğamberimiz ﷺ közümiz ögünde olğan, issetilgen misal ile añlata. Mezar, açıq mezar, o ölüni qabul etmege azır. O mezar insannı yutmaq içün, son onı toz yapmaq içün öz ağızını açtı. Ve anda yada büyük ceza yada büyük sefa olacaq. Ve o topraq, Peyğamberimizni ﷺ ağlağanından silaq oldı. Ne içün? Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) onıñ bütün keçmiş ve kelecek günahlarını afu etmedimi aceba? Ebet, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) onıñ bütün günahlarını afu etti, amma Peyğamberimiz ﷺ Allahqa qarşı, Onıñ derecesini yüksek olğanını bilerek, Rabbisiniñ mülki sonsuz olğanını bilerek kete edi. Onıñ içün o sahabelerine çevirilip böyle dedi:
«Qardaşlarım, öz amelleriñizni bu sizni beklegen yerge azırlañ».
Peyğamberimizni ﷺ bu aytqan sözlerini sebebi, o Yüce Allah aqqında er kesden daan ziyade bile edi. Onıñ içün ey Allahnıñ qulları öz amelleriñizni azırleñiz, amma o amellerge ümüt etmeñiz. Tek Rabbiñizni merhametine ümüt bağlañ, Rabbiñizni açuvında saqınıp hayır ameller yapıñ. Ve ayni zamanda merhamet ve sevgi saibi olğan Yüce Allahtan ğayrı bir kimsege ümüt etmeñ.
Bir toplum sahabe, ve olarnıñ sırasında Aişe anamız, Cabir, Abi Hureyra, Abu Said, rivayet ete, Peyğamberimiz ﷺ dedi:
«Arañızda öz amelleri sebebinden biriñiz Cennetke kirip olamasıñız».
Sahabeler ayrette qalıp dediler:
«Sen bile amelleriñ ile Cennetke kirip olamaycañ?»
O dedi:
«Mende, eger menim Rabbim, Öz lütüf ve merhametinen meni qapatmasa».
Ve o bu sözlerni üç kere tekraladı. Bir kimse öz amelleri ile Cennetke kirip olamaycaq, eger onı Yüce Allah mefa etmese. Siz ayrette qalıp aytarsınız: «Peyğamberimiz ﷺ Allahnın aytqan sözlerine qarşı çıqarmı aceba?» Çünki Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Öz Kitabında dedi:
وَتِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
«işte, yapqanlarıñızğa qarşılıq, sizge miras berilgen cennet budır».
(«az-Zuhruf», 43:72).
Peyğamberimiz ﷺ ise dedi: «Öz amelleri sebebinden bir kimse Cennetke kirip olamaz» .
Peyğamberimiz ﷺ Yüce Allahnıñ sözlerine ziddiyet yaparmı edi? Elbette yoq. Peyğamberimiz ﷺ bizim amellerimiz Cennet içün fiyat olacağını red ete, Cennetniñ fiyatı böyle olğanını red ete. Cennetniñ fiyatı pek paalıdır. Sen ne yapsañ yap, ne qadar büyük ameller yapsañ bile, episi bir Cennetniñ fiyatı bundan büyüktir, Cennet içün, biz tölep olacaq fiyat yoq. Bu aqqında Peyğamberimiz ﷺ dey. Yüce Allah ise dey, biz amellerimiz ile Cennetni tölep olamamız, amma ne zaman biz bu amellerni yerine ketiremiz, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Öz rahmetinden bu amellerni Cennetke kirmege sebeb yapa. Olar Cennetke lâyıq degil, amma Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) bizlerni Cennetke kirsetmege olarnı sebeb yapa, ey Allahnıñ qulları.
Siz bilesizmi, sebep er vaqıt neticege ketirmey, insan qolundan kelgenini yapa bilir amma neticeni alıp olamaz. İnsan evlene bilir, amma onıñ evlâdı olmaz, insan urluq saça bilir, amma bu urluqtan bir şey ösüp çıqmaz. Ne içün? Çünki maniya olğan vaziyetler bar. Onıñ içün qardışam, bir vaqıt öz amelleriñnen, kalbiñde olsa bile, ğururlanma. Belkim sen insanlar arasında maqtanmaysıñ, amma qalpiñde sen özüñnen ğururlanasın. Sen, bu ameller ile Cennetke lâyıqım, dep tüşünesin. Öz kalbiñni bir şeyge bağlama, ve ayni zamanda amellerge bile. Tek Yüce Allahqa (Subhanahu va Ta’alâğa), Onıñ rahmetine, Onıñ cömertligine yürek bağla. Sen toqtamadan areket et, amma qorq, belkim senden qabul olmaz , ve ümüt et, belkim Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Öz sıñırsız rahmeti sebebinden, seniñ yapqan zaif ameliñni qabul eter ve bu amelni seniñ Cennetke kirmege ve Rabbiñden afu qazanmağa sebep yapar. Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Quranda başqalarnı oñacaq insanlar aqqında tarif ete:
إِنَّ الَّذِينَ هُم مِّنْ خَشْيَةِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ
وَالَّذِينَ هُم بِآيَاتِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ
وَالَّذِينَ هُم بِرَبِّهِمْ لَا يُشْرِكُونَ
وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوا وَّقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ
«Rabblerine olğan sayğıdan tolayı, fenalıqtan saqınğanlar. Rabbleriniñ ayetlerine inanğanlar. Rabblerine ortaq qoşmağanlar. Ve Rabblerine dönecekleri içün, yapayatqan işlerini qalpleri titreyerek yapqanlar».
(«al-Mu’minun», 23: 57-60).
Ne zaman Aişe anamız, Allah ondan razı olsun, bu ayetni eşitkeninen, o Peyğamberimizge ﷺ dedi:
«Ey Allahnıñ Elçisi “âpacağını yapqanlar ve ayni zamanda qorqqanlar”, — bu addinden aşqanlarmı? Bu zina yapqan ve qırsızlıq yapqanlarmı? Olarmı aqqında aytıla?» Peyğamberimiz ﷺ dedi: «Yoq, sıdıqnıñ qızı, bu oraza tutqanlar, namaz qılğanlar, sadaqa bergenler, amma ayni zamanda Yüce Allah olardan qabul etmez dep qorqqanlar».
Mına böylece Allahnıñ salih qulları Peyğamberimizni ﷺ Sunnetine köre hayır ameller yapalar, amma olar öz amellerine ümüt etmeyler. Olar, amellerini qabul olmaz dep qorqalar, ve Yüce Allah Öz sıñırsız merhameti sebebinden olarnıñ amellerini red etmez, dep ümüt eteler.
Тазе тефсирлер