Компьютер оюнларнынъ зарары

بسم الله الرحمن الرحيم

Latin urufatında oqumaq

Эй Аллахнынъ къуллары, бизлерге къаршы энъ буюк нийметлерден – бу Юдже Аллахнынъ Озь къулларындан истегенине эвляд насип этмесидир ве Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бизлерге бу нийметини хатырлай:

يَهَبُ لِمَن يَشَاءُ إِنَاثًا وَيَهَبُ لِمَن يَشَاءُ الذُّكُورَ أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَإِنَاثًا وَيَجْعَلُ مَن يَشَاءُ عَقِيمًا إِنَّهُ عَلِيمٌ قَدِيرٌ

«Коклернинъ ве ернинъ мульки Аллаhнынъдыр. Истегенини яратыр; истегенине къыз балалар, истегенине де огълан балалар багъышлар. Яхут оларны эм огълан, эм де къыз балалары олмакъ узьре, чифт берир. Истегенини де къысыр къалдырыр. О, эр шейни билиджидир, эр шейге кучю етиджидир».

(«аш-Шуураа», 42:49-50).

Бойледже, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) бизлерге бу нийметни бере, ве бизлерни бу эвлядларны эйбетлемеге меджбур эте. Эгер инсан бу весаетке ве эйбетленмеге эмиет бермесе, Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Озь пейгъамбери иле кучлю телюке ёллады. Ве Пейгъамберимиз ﷺ деди:

ما مِن عَبْدٍ اسْتَرْعاهُ اللَّهُ رَعِيَّةً، فَلَمْ يَحُطْها بنَصِيحَةٍ، إلَّا لَمْ يَجِدْ رائِحَةَ الجَنَّةِ.

«Эгер Юдже Аллах (Субханаху ва Та’аля) Озь къулуна васийлик кимселерни эманет этти исе, ве къул оларгъа къаршы ихляслы къайгъырув корьсетмеди исе, бойле къул Дженнетнинъ къокъусыны биле дуймайджакъ».

аль-Бухари (7150) ве Муслим (142).

Эй Аллахнынъ къуллары, эвлядларымызны авлагъан телюкелер пек чокъ, амма аджайип шей, чокъ телюкелернинъ себеби ана-баба ола. Ана-баба – догърудан-догъру себептир, чюнки олар бу шейлерни балаларына япмагъа изин берелер, чюнки олар балаларыны бу шейлерден тенбийлемейлер, чюнки олар къасевет этмейлер. Не ичюн? Чюнки олар я да джаиллер, озьлери биле бильмейлер, я да олар дикъкъатсызлар.

Эй Аллахнынъ къуллары, эпинъизни хаберинъиз бар, биз аджайип технологик кетишатында яшамакътамыз. Бу кетишат бизим эвлеримизге кирди, бизим хаятымызнынъ бир парчасы олды, ве бугунь кетишат ве технологиялар бизнен берабер балаларымызгъа тербие бермектедир. Амма энъ къоркъунчлысы, чокъ инсанлар яхшынен ярамай арасында феркъ япмайлар. Пек аз кимселер къасаветлене, пек аз кимселер джошуна, пек аз кимселер фикир этмекте, неде файда бар, неде исе зарар. Амма бугунь технологик кетишаты энъ къоркъунчлы, энъ телюкели шейлерни кетирмекте, — бу эльбетте компьютер я да электрон оюнлары, бу оюнлар тек балаларны ве генчлерни дегиль, эсли-башлыларны да авеслендирди. Бу компьютер оюнлары, бу оюн сыфатында кельген технологиялар эвлерни уджюм этелер, генчлернинъ чокъ вакъытыны мешгъуль этмектелер, оларнынъ яшайышынынъ бир парчасы олмакъталар.

Ве аджайип шей, чокъ ана-бабалар бу оюнларны файдалы, деп саялар. Насыл шекильде? Балалары эвде отуралар ве тышкъа чыкъмайлар, ве бу гузель, деп саялар. Ондан гъайры, ана-бабанынъ мешгъуль олгъан себебинден эвлядынен вакъыт кечирмеге чареси ёкъ, балаларынынъ истеклерини ерине кетирмеге имкянлары ёкъ, амма бу оюнлар энъ гузель тебдиль. Ве ана-бабалар файдасыз ишлернен огърашмагъа вакъыт тапмакъ ичюн озь эвлядларына интернет ве оюнларгъа далмагъа изин берелер. Ве бу оюнлар балаларны озь дюльберлигинен, телюкенен, вакъиаларынен, фантастик сценарийлернен алдатмакъта.

Бизни къасеветлендирген ве онемли олгъан шей акъкъында бугунь лаф этмеге истедим. Бизлер, бу ярамай ве зарар нетиджелер кетирген оюнлар акъкъында лаф этмек керекмиз.

Чокъ тедкъикъатлар кечирильди, ве компьютер оюнлары бир къач чешит зарар кетиргени тайын этильди:

1. Динге алякъалы олгъан зарар.
2. Ахлякъ ве табиатнен багълы олгъан зарар.
3. Хавфсызлыкънен багълы олгъан зарар.
4. Инсанларны савлугъынен багълы олгъан зарар.
5. Ичтимаий зарар.
6. Маарифнен багълы олгъан зарар.

Чокъ ана-баба бу белянынъ микъясындан хаберлери ёкъ. Балалар исе… Балалар – бу не? Генчлик – бу не? Бу пек онъайтлы бир маддедир: олар пек къолай тюрлю фикирлерни къабул этмектелер, олар пек къолай тесирге къапылмакъталар, оларгъа къолайнен тюрлю фикир ве мекфурени огютлемек мумкюн.

• Эльбетте, компьютер оюнларындан кельген зарар биринджиден акъиданен ве диннен багълыдыр. Бу оюнлар вастасы иле бизлерге къаршы, бизим генчлеримизге ве эвлядларымызгъа къаршы дженк япылмакътадыр. Бу оюнларда Ислям бакъышына къаршы кельген чокъ шейлерге раст кельмек мумкюн. Бу оюнларда путларны юксельтмекни коремиз, хач устюне кермекни юксельтмесини коремиз. Къараманлар олюлерни тирильткенини коремиз, амма бу Юдже Аллахнынъ арекетлериндендир. Я да къараманлар кяинаткъа саип чыкъкъанларыны коремиз. Булар эписи баланынъ къатий ишанчыны, иманыны, онынъ анълавыны, онынъ Раббиси ким олгъаныны заифлештире. Бельким ойле ола билир, бала бу оюнларны ойнагъан вакъытында Аллахтан гъайры даа бир кимсеге седжде япкъанларыны коре. Инсанлар чокъ эмиет бермейлер, амма гузель бакъсанъыз, бу оюнларда Къуран ашаланмасы бар, къараманлар Къуран устюне басып кечмек керек олгъаны бар. Базы вакъыт балагъа я да ойнагъан кимсеге сайлама япмасына меджбур этелер, ве оюнда бойле суаль пейда ола: «Сен мусульмансынъ я да ёкъ? Сен иманлысынъ я да имансызсынъ? Сайла!» Ве бала имансызлыкъны сайлай. Не ичюн? Бу оюнны девам этмек ичюн. Я да чешит тюрлю иляхларнен дженк япылгъан оюнлар, ве бала бу оюннынъ къараманы оларакъ, коклерге котериле ве иляхларнен дженк япа. Бу оюнлар динсизлик, атеизм, путперстлик фикирлерини балаларгъа ашлата. Бу оюнлар балаларгъа сихр япмакъны огрете, шейтан иримлерине, ширк ве ширк сёзлерине огрете. Эй Аллахнынъ къуллары, телюке пек буютир!
• Девамында, баланынъ ахлякъынен багълы олгъан зарар. Бала анда ахлякъ ве рухий джинаетлер коре. Бала анда ачыкъ-сачыкълыкъны коре, ички имчмекни коре, сёгюнч ишите, ве бу оюнлар онъа бу шейлерни огрете. Бу оюнлар баланы серт, мераметсиз япалар. Сонъ исе бала яшайыш девамында бир сыкъынтыгъа расткельсе, бу сыкъынтыларны зорбалыкъ ве залымлыкънен чезмеге тырыша. Бу оюнлар джинаетке огрете, ольдюрмеге огрете. Сонъунда исе биз яш теджавузий инсанны, къан тёкмеге севген кимсени, террор топлумлар оны къабул этмеге азыр олгъан кимсени аламыз. Бакъынъыз, бу оюнлар не огретмектелер? Ким даа чокъ инсан ольдюрсе, о даа чокъ балл къазанаджакъ! Олар джинает япмакъны, къырсызламакъны, айдавджыны ольдюрип онынъ машинасыны айдап кетмекни огретелер. Бу оюннынъ къараманы – бу зулюмлернынъ бутюн чешитлерини япкъан кимседир.
• Савлукъкъа бакъсакъ, мында да буюк зарар. Мютехасислер, савлукънынъ чокъ тарафларына зарар кетиргенине къарар чыкъаралар. Компьютер оюнлары, тек балада дегиль буюк инсанда да багълылыкъ пейда этелер, ве о бу оюнсыз яшап оламай. Бу онынъ омюрининъ муим бир парчасы ола. Ондан гъайры, бу оюнлар онынъ бедений бозукъларына кетирелер — козьлерине зарар, мий чалышмасына зарар, юрек чалышмасына зарар. Бизим хаберимиз биле ёкъ, чокъ оюнлар балагъа психологик тесир этелер, бу тесир себебинден бала озюни ольдюре билир. Адым артындан адым, бу оюнлар баланы интихаргъа кетире, бала озюни пенджереден ата билир я да этрафтаки инсанларгъа зарар кетире билир.
• Ичтимаий зараны алсакъ, бу зарар себебинден аилелерде бозгъунлыкъ пейда ола, аиле азалары бири биринен къонушмайлар. Ана-бабагъа гузель давранув заифлеше, бала ана-бабасына эвельде ки киби гузель давранмай. Сой аъкраба багъыны къавилештирмек заифлеше. Бу оюнлар себебинден бала къапалы олып башлай, о рухий къасталыкъларгъа огърай.
  Вакъыт джоймакъны алайыкъ. Вакъыт джоймакъ – бу къоркъунчлы бир шей. Аслында, инсан – бу не? Инсан – бу онъа бу хаятта тайин этильген куньлер. Биз – бу кунь ве саатлардыр. Бу оюнлар исе – бу бошуна джоюлгъан вакъыт.
• Маарифнен багълы олгъан зарарны алсакъ, бу оюнларгъа авес олгъан бала ве генчлерни алсакъ, оларнынъ маариф дереджелери пек ашаадыр, оларнынъ рухий инкишафы заифтыр.
• Ве сонъунда, телюкенен багълы олгъан зарарны алайыкъ. Эгер бильсенъиз, террор топлумлар йыл девамында бир къач кере интернет вастасы иле 12-ден 18 яш арасында ляйыкъ олгъан кимселер ичюн оюнлар кенишлетелер. Бу оюнларнынъ маиети шундаки, бала террор топлумнынъ азаларындан бириси ола, ве оны анда насыл патлатмакъ керек, насыл машина къырсламакъ керек, насыл адамларны ольдюрмек керек, оларнынъ башларыны ве къан дамарларыны кесмек керек, эв ве джамилерни насыл патлатмакъ керек олгъаныны огретелер. Буны олар не себептен япалар? Бу террор фикирлерини яш несиллернинъ башларна сокъмакъ себебинден, олар бу террор топлумларгъа кирмеге азыр олмакъ себебинден.

Къорчалайыджы бакъымлар

Эй Аллахнынъ къуллары, телюке буюк, амма Аллах Озь мерхамети иле шефаатсыз ич бир къасталыкъ эндирмеди. Амма тедавийленмектен эввель, бу къасталыкъны токътатмакъ ичюн, къорчалайыджы бакъымларнен къулланмакъ керек.

• Энъ онемлиси, буны токътатмакъ ичюн биз не япмакъ керекмиз – балаларымызгъа тербие бермек керекмиз, Юдже Аллахны анъмагъа, Оны севмеге, Пейгъамберимизни ﷺ излемеге, бу динни юксельтмеге, онынъ тайын эткен къанонларыны юксельтмеге, бу диннинъ Шариатыны юксельтмеге, Юдже Аллахтан къоркъмакъны огретмек керекмиз. Балаларымызгъа «муракъабаны» (Юдже Аллах эр заман оларны незарет эткенини) ашлатмакъ керекмиз.
• Девамында, экинджи ве пек онемли къорчалайыджы бакъым – бу аиленинъ бирдем олмасыдыр, аиледе бирлик олмасыдыр, чюнки эгер аиле азалары бир акъидагъа ве бир итикъаткъа, догъру динге япышсалар, бу баланынъ итикъатында, амеллеринде, табиатында азма олмамасына пек кучлю себеп оладжакътыр.
• Ве учюнджи къорчалайыджы бакъым – бу мусульман умметини бирликте олмасыдыр. Мусульман уммети бирликте олмакъ керектир. Биз эпимиз догъру итикъатны, догъру ёлны тутып балаларымызны къорчаламагъа тырышмакъ керекмиз.

Бу меселени чезеджек усуллар

Эй Аллахнынъ къуллары, бу меселени чезеджек усуллар пек чокъ, мен исе сизге базылары акъкъында айтаджам.

➪ Биринджиси, бала ойнагъан вакъыт оны бир озюни къалдырмагъа мумкюн олмагъанына дикъкъат этинъиз. Эгер бала бир оюн ойнай исе, сиз оны незарет этмек керексинъиз, сиз баланен субет этмек керексинъиз, баладан сорамакъ керексинъиз, онъа гузель насиат бермек керексинъиз.

➪ Бу оюнларнынъ ана я да баба сечмек керек. Баба бу оюнларнынъ мюндериджесини бильмек керектир, чюнки чокъ оюнлар тышындан телюкесиз корюне, амма ойнагъан кимсе бу оюнларда пек чокъ джинает ве ахлякъ бозгъан шейлер тапа.

➪ Бу меселени чезеджек шейлерден даа бириси – бу оюн вакъытына сынъыр къоймакътыр. Бу 15-20 дакъкъа олсун, ве ана-бабанынъ янында олсун.

➪ Бу оюнларны, файдалы ве интелектуаль, баланынъ файдалы мерафетлерини ачаджакъ, онынъ бильги дереджесини кенълештиреджек оюнларнен деништирмек керектир, я да бедений оюнлар ола билир, умумий оюнлар ола билир, бала озь озюне къапанмайджакъ.

➪ Баланы аиледе олгъан топлумларгъа чекмек керектир, баланен джемиет азалары арасында сынъыр олмайджакъ. Биз бир джемиет оларакъ бу шейлерге къасевет этмек керекмиз. Бакъынъыз насыл Пейгъамберимиз ﷺ инанларны зиярет эткен, сой-акъраба арасында багъ туткъан, озь тувгъанларына ярдым эткен, къомшуларыны зиярет эткен. Бу эписи не ичюн? Бу бир бири ичюн къайгъырувдыр, ве бу пек онемлидир.

➪ Ве энъ онемлиси – бу баланынъ Таухиды акъкъында къасевет этмектир, баланъыз мувахид олмасына къасевет этмектир, Таухидны бильмеси ве излемесидир, ширк не олгъаныны бильмеси ве ондан сакъынмасыдыр, Суннетни севмесидир, Пейгъамберимизни ﷺ ёлуны севмесидир. Онъа Къуранны огретинъ, Суннетни огретинъ, динни огретинъ. Эгер чареси бир исе, Суннет джамилери бар исе, бильги топлумлары бар исе, баланъыз бу топлумларда иштиракъ этсин.

➪ Даа бир шей – ана-баба балагъа озь-озюни незарет этювини огретмек керек, бала бу оюнларны онъа ясакъ эткенлери себебинден ташламайджакъ, бу оюнлар ясакъ олгъаныны, зарар кетиргенини анълайджакъ ве озю ред этеджек. Онынъ япкъаны озь севгиси ве къатий ишанч себебинден оладжакъ.

Ве сонунда, эй ана ве баба! Эр заман Пейгъамберимизни ﷺ насиатыны хатырла, о ﷺ деди:

كُلُّكُمْ رَاعٍ ومَسْؤُولٌ عن رَعِيَّتِهِ؛ فَالإِمَامُ رَاعٍ وهو مَسْؤُولٌ عن رَعِيَّتِهِ، والرَّجُلُ في أهْلِهِ رَاعٍ وهو مَسْؤُولٌ عن رَعِيَّتِهِ، والمَرْأَةُ في بَيْتِ زَوْجِهَا رَاعِيَةٌ وهي مَسْؤُولَةٌ عن رَعِيَّتِهَا

«Эр биринъиз бакъыджысынъыз, ве сизге тайин этильген кимселер ичюн джевапкярсынъыз. Башлыкъ (имам) – бакъыджы, ве озь джемааты ичюн джевапкяр, акъай киши – озь аилесинде бакъыджы ве олар ичюн джевапкяр. Апай киши – акъайынынъ эвинде бакъыджы, ве онъа тайин этильген кимселер ичюн джевапкяр».

Аль-Бухари (844) ве Муслим (1829)

Юдже Аллахкъа ялварамыз, эвлядларымызны, генчлеримизни ве бизлерни эр бир ярамайлыкътан къорчаласын!

•••••❁⚜️❁•••••┈┈•••••❁⚜️❁•••••❁⚜️❁•••••❁⚜️❁•••••┈┈•••••❁⚜️❁•••••

بسم الله الرحمن الرحيم

Kompyüter oyunlarnıñ zararı, buña qorçalayacı baqım ve onıñ çezilüvi

Ey Allahnıñ qulları, bizlerge qarşı eñ büyük niymetlerden – bu Yüce Allahnıñ Öz qullarından istegenine evlâd nasip etmesidir ve Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) bizlerge bu niymetini hatırlay:

يَهَبُ لِمَن يَشَاءُ إِنَاثًا وَيَهَبُ لِمَن يَشَاءُ الذُّكُورَ أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَإِنَاثًا وَيَجْعَلُ مَن يَشَاءُ عَقِيمًا إِنَّهُ عَلِيمٌ قَدِيرٌ

«Köklerniñ ve yerniñ mülki Allahnıñdır. İstegenini yaratır; istegenine qız balalar, istegenine de oğlan balalar bağışlar. Yahut olarnı em oğlan, em de qız balaları olmaq üzre, çift berir. İstegenini de qısır qaldırır. O, er şeyni bilicidir, er şeyge küçü yeticidir».

(«aş-Şuuraa», 42:49-50).

Böylece, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) bizlerge bu niymetni bere, ve bizlerni bu evlâdlarnı eybetlemege mecbur ete. Eger insan bu vesayetke ve eybetlenmege emiyet bermese, Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Öz peyğamberi ile küçlü telüke yolladı. Ve Peyğamberimiz ﷺ dedi:

ما مِن عَبْدٍ اسْتَرْعاهُ اللَّهُ رَعِيَّةً، فَلَمْ يَحُطْها بنَصِيحَةٍ، إلَّا لَمْ يَجِدْ رائِحَةَ الجَنَّةِ.

«Eger Yüce Allah (Subhanahu va Ta’alâ) Öz quluna vasiylik kimselerni emanet etti ise, ve qul olarğa qarşı ihlâslı qayğıruv körsetmedi ise, böyle qul Cennetniñ qoqusını bile duymaycaq».

al-Buhari (7150) ve Müslim (142).

Ey Allahnıñ qulları, evlâdlarımıznı avlağan telükeler pek çoq, amma acayip şey, çoq telükelerniñ sebebi ana-baba ola. Ana-baba – doğrudan-doğru sebeptir, çünki olar bu şeylerni balalarına yapmağa izin bereler, çünki olar balalarını bu şeylerden tenbiylemeyler, çünki olar qasevet etmeyler. Ne içün? Çünki olar ya da cailler, özleri bile bilmeyler, ya da olar diqqatsızlar.

Ey Allahnıñ qulları, epiñizni haberiñiz bar, biz acayip tehnologik ketişatında yaşamaqtamız. Bu ketişat bizim evlerimizge kirdi, bizim hayatımıznıñ bir parçası oldı, ve bugün ketişat ve tehnologiyalar biznen beraber balalarımızğa terbiye bermektedir. Amma eñ qorqunçlısı, çoq insanlar yahşınen yaramay arasında ferq yapmaylar. Pek az kimseler qasavetlene, pek az kimseler coşuna, pek az kimseler fikir etmekte, nede fayda bar, nede ise zarar. Amma bugün tehnologik ketişatı eñ qorqunçlı, eñ telükeli şeylerni ketirmekte, — bu elbette kompyüter ya da elektron oyunları, bu oyunlar tek balalarnı ve gençlerni degil, esli-başlılarnı da aveslendirdi. Bu kompyüter oyunları, bu oyun sıfatında kelgen tehnologiyalar evlerni ücüm eteler, gençlerniñ çoq vaqıtını meşğul etmekteler, olarnıñ yaşayışınıñ bir parçası olmaqtalar.

Ve acayip şey, çoq ana-babalar bu oyunlarnı faydalı, dep sayalar. Nasıl şekilde? Balaları evde oturalar ve tışqa çıqmaylar, ve bu güzel, dep sayalar. Ondan ğayrı, ana-babanıñ meşğul olğan sebebinden evlâdınen vaqıt keçirmege çaresi yoq, balalarınıñ isteklerini yerine ketirmege imkânları yoq, amma bu oyunlar eñ güzel tebdil. Ve ana-babalar faydasız işlernen oğraşmağa vaqıt tapmaq içün öz evlâdlarına internet ve oyunlarğa dalmağa izin bereler. Ve bu oyunlar balalarnı öz dülberliginen, telükenen, vaqialarınen, fantastik stsenariylernen aldatmaqta.

Bizni qasevetlendirgen ve önemli olğan şey aqqında bugün laf etmege istedim. Bizler, bu yaramay ve zarar neticeler ketirgen oyunlar aqqında laf etmek kerekmiz.

Çoq tedqiqatlar keçirildi, ve kompyüter oyunları bir qaç çeşit zarar ketirgeni tayın etildi:

1. Dinge alâqalı olğan zarar.

2. Ahlâq ve tabiatnen bağlı olğan zarar.

3. Havfsızlıqnen bağlı olğan zarar.

4. İnsanlarnı savluğınen bağlı olğan zarar.

5. İçtimaiy zarar.

6. Maarifnen bağlı olğan zarar.

Çoq ana-baba bu belânıñ miqyasından haberleri yoq. Balalar ise… Balalar – bu ne? Gençlik – bu ne? Bu pek oñaytlı bir maddedir: olar pek qolay türlü fikirlerni qabul etmekteler, olar pek qolay tesirge qapılmaqtalar, olarğa qolaynen türlü fikir ve mekfureni ögütlemek mümkün.

• Elbette, kompyüter oyunlarından kelgen zarar birinciden aqidanen ve dinnen bağlıdır. Bu oyunlar vastası ile bizlerge qarşı, bizim gençlerimizge ve evlâdlarımızğa qarşı cenk yapılmaqtadır. Bu oyunlarda İslâm baqışına qarşı kelgen çoq şeylerge rast kelmek mümkün. Bu oyunlarda putlarnı yükseltmekni köremiz, haç üstüne kermekni yükseltmesini köremiz. Qaramanlar ölülerni tiriltkenini köremiz, amma bu Yüce Allahnıñ areketlerindendir. Ya da qaramanlar kâinatqa saip çıqqanlarını köremiz. Bular episi balanıñ qatiy işançını, imanını, onıñ añlavını, onıñ Rabbisi kim olğanını zaifleştire. Belkim öyle ola bilir, bala bu oyunlarnı oynağan vaqıtında Allahtan ğayrı daa bir kimsege secde yapqanlarını köre. İnsanlar çoq emiyet bermeyler, amma güzel baqsañız, bu oyunlarda Quran aşalanması bar, qaramanlar Quran üstüne basıp keçmek kerek olğanı bar. Bazı vaqıt balağa ya da oynağan kimsege saylama yapmasına mecbur eteler, ve oyunda böyle sual peyda ola: «Sen musulmansıñ ya da yoq? Sen imanlısıñ ya da imansızsıñ? Sayla!» Ve bala imansızlıqnı saylay. Ne içün? Bu oyunnı devam etmek içün. Ya da çeşit türlü ilâhlarnen cenk yapılğan oyunlar, ve bala bu oyunnıñ qaramanı olaraq, köklerge köterile ve ilâhlarnen cenk yapa. Bu oyunlar dinsizlik, ateizm, putperstlik fikirlerini balalarğa aşlata. Bu oyunlar balalarğa sihr yapmaqnı ögrete, şeytan irimlerine, şirk ve şirk sözlerine ögrete. Ey Allahnıñ qulları, telüke pek büyütir!

• Devamında, balanıñ ahlâqınen bağlı olğan zarar. Bala anda ahlâq ve ruhiy cinayetler köre. Bala anda açıq-saçıqlıqnı köre, içki imçmekni köre, sögünç işite, ve bu oyunlar oña bu şeylerni ögrete. Bu oyunlar balanı sert, merametsiz yapalar. Soñ ise bala yaşayış devamında bir sıqıntığa rastkelse, bu sıqıntılarnı zorbalıq ve zalımlıqnen çezmege tırışa. Bu oyunlar cinayetke ögrete, öldürmege ögrete. Soñunda ise biz yaş tecavuziy insannı, qan tökmege sevgen kimseni, terror toplumlar onı qabul etmege azır olğan kimseni alamız. Baqıñız, bu oyunlar ne ögretmekteler? Kim daa çoq insan öldürse, o daa çoq ball qazanacaq! Olar cinayet yapmaqnı, qırsızlamaqnı, aydavcını öldürip onıñ maşinasını aydap ketmekni ögreteler. Bu oyunnıñ qaramanı – bu zulümlernıñ bütün çeşitlerini yapqan kimsedir.

• Savluqqa baqsaq, mında da büyük zarar. Mütehasisler, savluqnıñ çoq taraflarına zarar ketirgenine qarar çıqaralar. Kompyüter oyunları, tek balada degil büyük insanda da bağlılıq peyda eteler, ve o bu oyunsız yaşap olamay. Bu onıñ ömüriniñ müim bir parçası ola. Ondan ğayrı, bu oyunlar onıñ bedeniy bozuqlarına ketireler — közlerine zarar, miy çalışmasına zarar, yürek çalışmasına zarar. Bizim haberimiz bile yoq, çoq oyunlar balağa psihologik tesir eteler, bu tesir sebebinden bala özüni öldüre bilir. Adım artından adım, bu oyunlar balanı intiharğa ketire, bala özüni pencereden ata bilir ya da etraftaki insanlarğa zarar ketire bilir.

• İçtimaiy zaranı alsaq, bu zarar sebebinden ailelerde bozğunlıq peyda ola, aile azaları biri birinen qonuşmaylar. Ana-babağa güzel davranuv zaifleşe, bala ana-babasına evelde ki kibi güzel davranmay. Soy akraba bağını qavileştirmek zaifleşe. Bu oyunlar sebebinden bala qapalı olıp başlay, o ruhiy qastalıqlarğa oğray.

Vaqıt coymaqnı alayıq. Vaqıt coymaq – bu qorqunçlı bir şey. Aslında, insan – bu ne? İnsan – bu oña bu hayatta tayin etilgen künler. Biz – bu kün ve saatlardır. Bu oyunlar ise – bu boşuna coyulğan vaqıt.

• Maarifnen bağlı olğan zararnı alsaq, bu oyunlarğa aves olğan bala ve gençlerni alsaq, olarnıñ maarif dereceleri pek aşaadır, olarnıñ ruhiy inkişafı zaiftır.

• Ve soñunda, telükenen bağlı olğan zararnı alayıq. Eger bilseñiz, terror toplumlar yıl devamında bir qaç kere internet vastası ile 12-den 18 yaş arasında lâyıq olğan kimseler içün oyunlar kenişleteler. Bu oyunlarnıñ maiyeti şundaki, bala terror toplumnıñ azalarından birisi ola, ve onı anda nasıl patlatmaq kerek, nasıl maşina qırslamaq kerek, nasıl adamlarnı öldürmek kerek, olarnıñ başlarını ve qan damarlarını kesmek kerek, ev ve camilerni nasıl patlatmaq kerek olğanını ögreteler. Bunı olar ne sebepten yapalar? Bu terror fikirlerini yaş nesillerniñ başlarna soqmaq sebebinden, olar bu terror toplumlarğa kirmege azır olmaq sebebinden.

Qorçalayıcı baqımlar

Ey Allahnıñ qulları, telüke büyük, amma Allah Öz merhameti ile şefaatsız iç bir qastalıq endirmedi. Amma tedaviylenmekten evvel, bu qastalıqnı toqtatmaq içün, qorçalayıcı baqımlarnen qullanmaq kerek.

• Eñ önemlisi, bunı toqtatmaq içün biz ne yapmaq kerekmiz – balalarımızğa terbiye bermek kerekmiz, Yüce Allahnı añmağa, Onı sevmege, Peyğamberimizni ﷺ izlemege, bu dinni yükseltmege, onıñ tayın etken qanonlarını yükseltmege, bu dinniñ Şariatını yükseltmege, Yüce Allahtan qorqmaqnı ögretmek kerekmiz. Balalarımızğa «muraqabanı» (Yüce Allah er zaman olarnı nezaret etkenini) aşlatmaq kerekmiz.

• Devamında, ekinci ve pek önemli qorçalayıcı baqım – bu aileniñ birdem olmasıdır, ailede birlik olmasıdır, çünki eger aile azaları bir aqidağa ve bir itiqatqa, doğru dinge yapışsalar, bu balanıñ itiqatında, amellerinde, tabiatında azma olmamasına pek küçlü sebep olacaqtır.

• Ve üçünci qorçalayıcı baqım – bu musulman ümmetini birlikte olmasıdır. Musulman ümmeti birlikte olmaq kerektir. Biz epimiz doğru itiqatnı, doğru yolnı tutıp balalarımıznı qorçalamağa tırışmaq kerekmiz.

Bu meseleni çezecek usullar

Ey Allahnıñ qulları, bu meseleni çezecek usullar pek çoq, men ise sizge bazıları aqqında aytacam.

➪ Birincisi, bala oynağan vaqıt onı bir özüni qaldırmağa mümkün olmağanına diqqat etiñiz. Eger bala bir oyun oynay ise, siz onı nezaret etmek kereksiñiz, siz balanen subet etmek kereksiñiz, baladan soramaq kereksiñiz, oña güzel nasiat bermek kereksiñiz.

➪ Bu oyunlarnıñ ana ya da baba seçmek kerek. Baba bu oyunlarnıñ mündericesini bilmek kerektir, çünki çoq oyunlar tışından telükesiz körüne, amma oynağan kimse bu oyunlarda pek çoq cinayet ve ahlâq bozğan şeyler tapa.

➪ Bu meseleni çezecek şeylerden daa birisi – bu oyun vaqıtına sıñır qoymaqtır. Bu 15-20 daqqa olsun, ve ana-babanıñ yanında olsun.

➪ Bu oyunlarnı, faydalı ve intelektual, balanıñ faydalı merafetlerini açacaq, onıñ bilgi derecesini keñleştirecek oyunlarnen deniştirmek kerektir, ya da bedeniy oyunlar ola bilir, umumiy oyunlar ola bilir, bala öz özüne qapanmaycaq.

➪ Balanı ailede olğan toplumlarğa çekmek kerektir, balanen cemiyet azaları arasında sıñır olmaycaq. Biz bir cemiyet olaraq bu şeylerge qasevet etmek kerekmiz. Baqıñız nasıl Peyğamberimiz ﷺ inanlarnı ziyaret etken, soy-aqraba arasında bağ tutqan, öz tuvğanlarına yardım etken, qomşularını ziyaret etken. Bu episi ne içün? Bu bir biri içün qayğıruvdır, ve bu pek önemlidir.

➪ Ve eñ önemlisi – bu balanıñ Tauhidı aqqında qasevet etmektir, balañız muvahid olmasına qasevet etmektir, Tauhidnı bilmesi ve izlemesidir, şirk ne olğanını bilmesi ve ondan saqınmasıdır, Sunnetni sevmesidir, Peyğamberimizni ﷺ yolunı sevmesidir. Oña Qurannı ögretiñ, Sunnetni ögretiñ, dinni ögretiñ. Eger çaresi bir ise, Sunnet camileri bar ise, bilgi toplumları bar ise, balañız bu toplumlarda iştiraq etsin.

➪ Daa bir şey – ana-baba balağa öz-özüni nezaret etüvini ögretmek kerek, bala bu oyunlarnı oña yasaq etkenleri sebebinden taşlamaycaq, bu oyunlar yasaq olğanını, zarar ketirgenini añlaycaq ve özü red etecek. Onıñ yapqanı öz sevgisi ve qatiy işanç sebebinden olacaq.

Ve sonunda, ey ana ve baba! Er zaman Peyğamberimizni ﷺ nasiatını hatırla, o ﷺ dedi:

كُلُّكُمْ رَاعٍ ومَسْؤُولٌ عن رَعِيَّتِهِ؛ فَالإِمَامُ رَاعٍ وهو مَسْؤُولٌ عن رَعِيَّتِهِ، والرَّجُلُ في أهْلِهِ رَاعٍ وهو مَسْؤُولٌ عن رَعِيَّتِهِ، والمَرْأَةُ في بَيْتِ زَوْجِهَا رَاعِيَةٌ وهي مَسْؤُولَةٌ عن رَعِيَّتِهَا

«Er biriñiz baqıcısıñız, ve sizge tayin etilgen kimseler içün cevapkârsıñız. Başlıq (imam) – baqıcı, ve öz cemaatı içün cevapkâr, aqay kişi – öz ailesinde baqıcı ve olar içün cevapkâr. Apay kişi – aqayınıñ evinde baqıcı, ve oña tayin etilgen kimseler içün cevapkâr».

Al-Buhari (844) ve Müslim (1829)

Yüce Allahqa yalvaramız, evlâdlarımıznı, gençlerimizni ve bizlerni er bir yaramaylıqtan qorçalasın!